Ai! yúquëan loar anduinenen undu-siriër (Tolkien, Rotterdam 1958)

J.R.R. Tolkien, Rotterdam 1958 (cała historia tutaj), wiersz:

«Dwadzieścia lat odpłynęło w dół długiej rzeki
I nigdy za mojego życia nie wrócą one do mnie z morza.
Ach, lata w których, patrząc w dal widziałem wieki dawno minione,
gdy wciąż drzewa swobodnie zakwitały w przestronnej krainie.
Niestety teraz wszystko zaczyna blednąć razem z tchnieniem
czarodziejów o zimnych sercach.
[Żeby poznać rzeczy, niszczą je,
a swe surowe rządy ustanowili
szerząc lęk przed śmiercią.]»

«Twenty years have flowed away down the long river
And never in my life will return for me from the sea.
Ah, years in which, looking far away, I saw ages long past
When still trees bloomed free in a wide country.
Alas, for now all begins to wither in the breath
of cold-hearted wizards.
[To know things they break them
And their stern lordship they establish
Through fear of death.]»

W wierszu Tolkiena bardzo podoba nam się opis świata mitów, do którego wejrzenie ma (mito)poeta:

“wieki dawno minione,
gdy wciąż drzewa swobodnie zakwitały w przestronnej krainie.”

I te tajemnicze słowa o siłach ludzkich, które niszczą nasze życie duchowe, nasz wgląd w głębię rzeczywistości. Mowa tam o “tchnieniu czarodziejów o zimnych sercach” (chyba do nich odnosi się Profesor Tolkien pisząc gdzie indziej o współczesnych “Sarumanach”).

Ludzie ci, podobnie jak Saruman “żeby poznać rzeczy, niszczą (rozłamują) je”. I rządzą ludzkimi duszami (“swe surowe rządy ustanowili”) wykorzystując nasz lęk przed śmiercią (“szerząc lęk przed śmiercią”).

Bardzo to wszystko aktualne i głębokie. A Wy co na ten temat myślicie?

Wiemy, że Profesor wygłosił też ten wiersz w języku quenya. Zachował się zapis audio, który jednak jest zablokowany dla szerszej publiczności przez Tolkien Estate (burarum!). Dawno temu lista dyskusyjna Lambengolmor ogłosiła konkurs na jak najbardziej adekwatne tłumaczenie słów Tolkiena na quenya. Istniała perspektywa rychłej publikacji quenejskiego tekstu samego Tolkiena, ale została zatrzymana (burarururururum!). Chciałbym wam pokazać moją próbę zmierzenia się z tym tekstem. Oto treść mojego wpisu na liście dyskusyjnej Lambenglomor:

I present here my own submission. I have tried to imitate the "Galadriel's Lament" style and I wanted to use as many words from the LotR-times as possible (my main source of the vocabulary was "Parma Eldalamberon" #17).

Ai! yúquëan loar anduinenen undu-siriër
ar ullúmë cuilenyassë entuluva nin ëarello.
Ai! loar yassen palantirala cennen yéni-andë vanwë
írë ambë i aldar lehta-lostaner yanda-noriessë.
Ai! sí ilya queluva súlinen
ringa-hondë istarion.

The only truly coined word is here ullúmë 'never'.

I would love to see Tolkien's Quenya text. I hope it will happen soon. I am open to your comments and questions.

Mam nadzieję, że pewnego dnia poznamy tekst samego Tolkiena... Estelyan.