poniedziałek, 27 czerwca 2022

#TolkienAncestry w Canal+ ("Polska z góry")

Moje genealogiczne odkrycie gdańskich przodków prof. J. R. R. Tolkiena staje się już wiedzą powszechną. Biogramy moich Tolkienów znajdziecie na przykład w naukowej encyklopedii Gdańska, w Gedanopedii: Christian Tolkien & Johann Benjamin Tolkien. Bardzo mnie to cieszy.

Ostatnio w pięknym serialu Canal+ pt. "Polska z góry", w odcinku o Pomorzu, znalazłem taki oto piękny fragment:


Jest tam też mowa o Tołkinach, gdzie wiosną byłem z wykładem na pięknym, doskonale zorganizowanym przez Katarzynę Lubowiecką Dniu Czytania Tolkiena. Tę imprezę będziemy co roku powtarzać, dlatego już dziś zapraszam Was do Tołkin koło Kętrzyna! 15 sierpnia będzie tam można wziąć udział w Mszy św. w intencji J. R. R. Tolkiena i całego jego rodu, pochodzącego z dawnych Prus.

niedziela, 26 czerwca 2022

How I became Tolkien's translator

Polish team of translators of Tolkien from Zysk i S-ka publishers: from right Paulina Braiter, Agnieszka Sylwanowicz, Cezary Frąc & Ryszard Derdziński


Today I can openly announce that I have been included in the group of five translators approved by the Tolkien Estate to translate J. R. R. Tolkien's The Nature of Middle-earth and The History of Middle-earth into Polish for Zysk i S-ka publishers (I will be translating the volumes of The Lost Road and Sauron Defeated - my translation of The Nature of Middle-earth is ready). The translators are: Paulina Braiter, Agnieszka Sylwanowicz, Katarzyna Staniewska (poems), Cezary Frąc and me, Ryszard Derdziński.

Here is my Tolkien translator's portfolio that has been approved by the Tolkien Estate:

"Ryszard Derdziński (b. 1974), a politologist with love of history, J.R.R. Tolkien's writings and travels. An activist in the Polish Tolkien fandom since the 1990s (known as Galadhorn). Editor of the magazines Simbelmynë and Gwaihir, co-editor of Elendilion.pl and of other Tolkien-based websites. A specialist of the Tolkien linguistics (he even writes poetry in Tolkien’s Quenya and Sindarin) and a researcher of J.R.R. Tolkien's genealogy (see #TolkienAncestry), biography and philosophy. 

He translated into Polish: 

• J. R. R. Tolkien, Appendix D and E (in Polish edition of The Lord of the Rings by Muza Publishers, Poland) 

• J. R. R. Tolkien, all Appendces and Index (in Polish edition of The Lord of the Rings by Amber Publishers, Poland) 

• Wayne G. Hammond and Christina Scull, The Art of ‘The Hobbit’ by Amber Publishers, Poland 

• Michael W. Perry, Untangling Tolkien. A Chronology and Commentary for „The Lord of the Rings” by Muza Publishers, Poland 

• he was a Tolkienist consultant of some of the Polish translations of The Lord of the Rings movie books (eg. The Hobbit: An Unexpected Journey Chronicles – Art & Design by Amber Publishers, Poland) 

• he has also translated for the private use parts of The Peoples of Middle-earth (HoMe XII). 

• He is also a translator of Ursula K. Le Guin and Ernest Th. Seton into Polish."

 

See Carl F. Hostetter and John Garth speaking in English!
 
Autographs of translators and editors on my NoMe edition

środa, 8 czerwca 2022

Jeszcze o świętych poganach

Sprawiedliwy poganin (czy też niewierny), czyli Samarytanin

I Tolkien, i Lewis pisali i dyskutowali wiele o "świętych poganach", o tych, których Ojcowie Kościoła nazywali "duszami z natury chrześcijańskimi". Dobrze wiedzieć, że w oficjalnych dokumentach Kościoła katolickiego podkreśla się wagę prawa naturalnego, które wpisane jest w serca wszystkich ludzi, wszystkich czasów, miejsc geograficznych, a tym samym i religii. Dobry Samarytanin to w świecie Śródziemia sprawiedliwy Haradrim albo Easterling. U Lewisa znajdziemy ten genialny fragment:

„Panie, a więc to prawda, że ty i Tasz to jedno?” Lew wydał z siebie gniewny pomruk, od którego ziemia zadrżała, i powiedział: „To fałsz, a wszystko, co czyniłeś dla Tasza, przyjmuję tak, jakbyś to czynił dla mnie – nie dlatego, że on i ja jesteśmy jedną osobą, lecz dlatego, że jesteśmy swoimi przeciwieństwami. Ja i on tak bardzo się różnimy, iż żaden niegodziwy czyn nie może być dokonany w mo­je imię, a żaden czyn, który jest godziwy, nie może być dokonany w jego imię. Dlatego, jeśli ktokolwiek przysięga na Tasza i dotrzymuje przysięgi, ponieważ ją złożył, naprawdę przysięga mnie, choć o tym nie wie, i to ja udzielam mu nagrody. I jeśli ktokolwiek wyrządza okrucieństwo w moje imię, wówczas, choć wymawia imię Aslana służy Taszowi, i to Tasz przyjmuje jego czyn. Czy zrozumiałeś to, moje dziecko?” A ja powiedziałem: „Panie ty wiesz, że zrozumiałem”.

Czytamy o tym też w Katechizmie Kościoła Katolickiego:

"PRAWO NATURALNE jest zapisane i wyryte w duszy każdego człowieka, ponieważ jest ono rozumem ludzkim nakazującym czynić dobro, a zakazującym grzechu"

I. Naturalne prawo moralne

§ 1954 Człowiek uczestniczy w mądrości i dobroci Stwórcy, który przyznaje mu panowanie nad jego czynami i zdolność kierowania sobą ze względu na prawdę i dobro. Prawo naturalne wyraża pierwotny zmysł moralny, który pozwala człowiekowi rozpoznać rozumem, czym jest dobro i zło, prawda i kłamstwo:

Prawo naturalne jest zapisane i wyryte w duszy każdego człowieka, ponieważ jest ono rozumem ludzkim nakazującym czynić dobro, a zakazującym grzechu... Jednakże ten przepis rozumu ludzkiego nie mógłby mieć mocy prawnej, gdyby nie był głosem i wykładnią wyższego rozumu, któremu nasz rozum i nasza wolność powinny być poddane.

§ 1955 Prawo "Boże i naturalne" wyznacza człowiekowi drogę praktykowania dobra i osiągania jego celu. Prawo naturalne wyraża pierwsze i istotne zasady kierujące życiem moralnym. Jego punktem odniesienia jest zarówno dążenie do Boga, który jest źródłem i sędzią wszelkiego dobra, oraz poddanie się Mu, jak również uznanie drugiego człowieka za równego sobie. Główne przepisy prawa naturalnego zostały wyłożone w Dekalogu. Prawo to jest nazywane prawem naturalnym nie dlatego, że odnosi się do natury istot nierozumnych, lecz dlatego, że rozum, który je ogłasza, należy do natury człowieka:

Gdzie są więc zapisane (te zasady), jeśli nie w księdze światłości, która zwie się Prawdą? W niej jest zapisane wszelkie sprawiedliwe prawo. Z niej przenika do serca człowieka postępującego sprawiedliwie. Nie tylko w sposób przejściowy, ale jakby wyciska się na niej, jak na wosku wyciska się obraz sygnetu, który przechodzi na wosk, pozostając na pierścieniu.
Prawo naturalne nie jest niczym innym, jak światłem poznania złożonym w nas przez Boga; przez nie poznajemy, co należy czynić, a czego należy unikać. To światło lub to prawo dał Bóg stworzeniu.

§ 1956 Prawo naturalne, obecne w sercu każdego człowieka i ustanowione przez rozum, jest uniwersalne w swoich przepisach i jego władza rozciąga się na wszystkich ludzi. Wyraża ono godność osoby i określa podstawę jej fundamentalnych praw i obowiązków:
Istnieje oczywiście prawdziwe prawo, to znaczy prawo prawego rozumu, zgodne z naturą, które znajduje się we wszystkich ludziach. Jest niezmienne i wieczne; nakazując, wzywa nas do wypełnienia powinności, a zakazując, powstrzymuje od występków... Prawo to nie może być ani zmienione przez inne, uchylone w jakiejś swej części, ani zniesione całkowicie.

§ 1957 Stosowanie prawa naturalnego jest bardzo zróżnicowane; może ono wymagać refleksji dostosowanej do wielości warunków życiowych, zależnie od miejsca, czasu i okoliczności. Niemniej jednak pośród różnorodności kultur prawo naturalne pozostaje normą łączącą ludzi między sobą i nakładającą na nich, mimo nieuniknionych różnic, wspólne zasady.

§ 1958 Prawo naturalne jest niezmienne i trwałe pośród zmian historycznych; istnieje wśród zmieniających się poglądów i obyczajów oraz wspiera ich postęp. Zasady, które są jego wyrazem, pozostają ważne w swojej istocie. Chociaż podważa się jego podstawy, to nie można go zniszczyć ani wyrwać z serca człowieka. Odżywa ono zawsze w życiu jednostek i społeczności:
Panie, za kradzież jest kara na mocy Twego prawa, jak też prawa, które jest zapisane w sercach ludzi i którego nie może usunąć nawet największa nasza nieprawość.

§ 1959 Prawo naturalne, będące doskonałym dziełem Stwórcy, dostarcza solidnych podstaw, na których człowiek może wznosić budowlę zasad moralnych, kierujących jego wyborami. Ustanawia ono również niezbędną podstawę moralną do budowania wspólnoty ludzkiej. Wreszcie, dostarcza koniecznej podstawy dla prawa cywilnego, które jest z nim związane, albo przez refleksję, która wyprowadza wnioski z jego zasad, albo przez uzupełnienia o charakterze pozytywnym i prawnym.

§ 1960 Przykazania prawa naturalnego nie są postrzegane przez wszystkich w sposób jasny i bezpośredni. W obecnej sytuacji człowiek grzeszny koniecznie potrzebuje łaski i objawienia, by prawdy religijne i moralne mogły być poznane "przez wszystkich łatwo, ze stałą pewnością i bez domieszki błędu". Prawo naturalne dostarcza prawu objawionemu i łasce podstaw przygotowanych przez Boga i pozostających w harmonii z dziełem Ducha Świętego.