czwartek, 26 lipca 2018

Jeszcze o Christianie Tolkienie, antykwariuszu gdańskim

Christian Tolkien (Junior, 1762–1821), gdański antykwariusz i kuzyn "Londyńskich Braci", miał trzy córki. Tylko jedna z nich dożyła starości – Dorothea Elisabeth, po mężu Pelikan (1784–1859). Najmłodsza – Florentina Dorothea (1798–1803) zmarła w dzieciństwie. O Euphrosinie (to już trzecia znana nam gdańska Euphrosina Tolkien) nie wiedzieliśmy do dziś zbyt wiele, tylko tyle, że urodziła się ona w 1794. Przeglądam właśnie gdańskie czasopisma z czasów napoleońskich i pruskich. I oto co jakiś czas napotykam moją dobrze już znaną rodzinę Michaela Tolkiena, kuśnierza, szukając jednocześnie śladów rodziny jego mniej zamożnego brata, Christiana, ogniomistrza i fajerwerkowego specjalisty. I oto historia nabiera rumieńców, i choć nabiera życia, to również opowiada o śmierci...

Oto fragment Danziger Anzeigen nr 21 z marca 1812, str. 264:


Denen edlen Menschenfreunden, die durch tätige Unterstützung Linderung und Erquickung den armen Manne und seiner kranken Tochter bereiteten. Erflehen diese durch sie gelabte Kranken, unter dem heitzesten Dankgefühl den Segen des Ewigen. Die göttliche Vorsehung schenke ihnen auch bei kummervollen Zeiten der Freuden viel, und wie können diese ihrem liebevollen edlen Herzen fehlen, da sie auch unter denselben die Kummerzähre des Elenden in Freudentränen umschaffen. Ach gelänge es mir nur bald mit Gesundheit mein eigen Brot zu essen. So seufzt dieser Arme durch ihre Güte, so mild gelabte Kranke. Aber ach! Bis so lange verlassen sie den armen unglücklichen Tolkien und seine kranke Tochter nicht, der da wohnt in des Hrn. Chirurgi Fossbergs Wohnung auf der hölzernen Kanzel bei der Weizen Mühle.
Jest tu mowa o ciężkim stanie zdrowia córki Christiana Tolkiena, o pomocnych ludziach, o dobrym chirurgu, dr. Fossbergu, o miejscu zamieszkania chorej w domu lekarza koło Młyna Zbożowego (kto wie, o co chodzi z hölzernen Kanzel 'drewnianą amboną'?). Możliwe, że osiemnastoletnia Euphrozyna zmarła wkrótce potem...

A wcześniej, w numerze z 1810 roku znajdujemy kolejny mały puzzle do naszej układanki. Wiemy już z innego wpisu, że Christian Tolkien miał dom przy Targu Drzewnym nr 7 (patrz tutaj). Teraz dowiadujemy się, że miał tam swój drugi antykwariat! (pierwszy był przy Tandecie, ostatni przy Podkołodziejskiej – patrz tutaj). Jednocześnie Christian Tolkien mieszkał z żoną i córką przy Świętojańskiej. Oto spis książek sprzedawanych w 1810 w domu na Targu Drzewnym:


Widać tu kolekcję książek religijnych. Pietyzm, pietyzm, o którym pisałem już wiele (patrz tutaj).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz