Pierwszy spis mieszkańców Letzte Gaße (1770)

Czarna strzałka – ulica Letzte Gasse Am Wall,
żółta strzałka – dom nr 28 (12)
Mapa z przełomu XVIII i XIX wieku

Omawiana już tutaj seria dokumentów z lat 1770-1771, czyli spis mieszkańców Gdańska wykonany na żądanie władz Królestwa Prus, żeby wyłowić w populacji miasta pruskich poddanych, zbiegów, ludzi ukrywających się przed obowiązkiem wojskowym, daje nam wgląd także w populację Petershagen (Zaroślaka), a co ciekawe, również uliczki, która nas teraz szczególnie mocno interesuje – Letzte Gaße am Walle (nazywanej czasowo po wojnie Poślednią). Przy tej uliczce, w domu należącym do Szpitala św. Gertrudy (a tym samym miasta), w domu związanym z cechem kuśnierzy, w domu o znaczeniu militarnym (z uwagi na przyleganie do wałów miejskich) mieszkał od 1725 artylerzysta Ephraim Bergholtz z rodziną, a po nim jego zięć, artylerzysta Christian Tolkien z żoną Euphrosiną i czworgiem dzieci. W dokumencie z Archiwum Państwowego w Gdańsku (APGd 300,31/107) znajdujemy naszą Letzte Gasse am Walle na kilku stronach. Spróbuję teraz wypisać mieszkańców tej uliczki:

APGd 300,31/107, s. 8:

[10, na odwrocie karteczki: Letzte Gaß(e) am Wall]

Martin Wratzcky gibirtig aus Coeslin
Marine Gichen [?] gibirtig aus Danzig
Elenora Sch....chtebersche [?]

[11, na odwrocie karteczki: Letzte Gaß(e) am Wall]

Anna Maria Kozinsky [urodzona w] Danzig [służąca]
Gottlieb S...eyer [?] [urodzony w] Zelmin [właściciel]

APGd 300,31/107, s. 143 [zapis w poszycie]:

(...)
[2] [Christ]ian Tieß [?] gebürtih aus Stolb. Wohnt letzte Gasse am Wall.
(...)
[4] Sawalisch gebürtih von Garren. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
(...)
[6] ...en Hering gebürtih aus Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[7] [Gottfr]ied Wiesser [?] gebürtih aus Sachsen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[8] [Gott]lieb Wiesser [?] gebürtih aus Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[9] ...ff Sieburg gebürtih von ...baum. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[10] ... Hintz gebürtih von Mügenau [?]. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[11] Abraham Wilcke gebürtih von Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[12] ...ob Trauscke gebürtih von Wey... [?]. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[13] ... Zencken [?] gebürtih aus Sachsen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[14] [Rein]hold Litz gebürtih aus Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.

APGd 300,31/107, s. 144 [zapis w poszycie]:

[15] Michel Wulfframm gebürtih von Petershagen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[16] Christian Kegler [?] gebürtih von Petershagen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[17] Joh. Gottlieb Richau gebürtih von Petershagen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[18] Andres Liebcher gebürtih von S. Albrecht. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[19] Paul Piech gebürtih von Petershagen. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[20] Johann Gottlieb Cabss [?] gebürtih aus Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.
[21] Martin Wolfeil gebürtih aus Dantzig. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.[?]
[22] Johann Abraham Preuss [?] gebürtih von ...[?]. Wohnt letzte Gass(e) am Wall.

Mamy 24 osoby. Z innych wpisów wiemy, że w tych zapisach nie uwzględniano najczęściej właścicieli posesji oraz ich rodzin. Nie pisano też często o żołnierzach Garnizonu Gdańskiego. Jeżeli na tej liście mamy mieszkańców domu Christiana Tolkiena (może to być na przykład Abraham Wilke, gdyż ta kuśnierska rodzina była zaprzyjaźniona z Tolkienami), to najwyraźniej nie uwzględniono tu Christiana, Euphrosiny oraz ich dzieci: Anny Elisabeth, Benjamina i Renaty (Daniel był już w tym czasie w Amsterdamie lub Londynie).