Czego możemy się dowiedzieć z ksiąg gruntowych Letzte Gasse?

Widok terenów Szpitala św. Gertrudy w XVII wieku (Curicke). Lewa część rysunku w głębi pokazuje tereny, gdzie w XVIII wieku powstanie ulica Letzte Gaße i gdzie stanie dom Tolkienów

APGd. 300MP/626 (Umocnienia na wzgórzach)
Tereny Petershagen w XVII wieku, gdy nie było jeszcze zabudowy na Letzte Gasse.
Widać, że tereny te należały do Szpitala św. Gertrudy

Z pomocą mojego niemieckiego kolegi, Rolfa Upphofa oraz prof. Adama Szarszewskiego wziąłem się za dokładniejsze zbadanie dokumentów dotyczących adresu Christiana Tolkiena przy Letzte Gasse nr 28. Oto analiza tych zapisów:

Dokument nr 1 – AP Gd. 300,32/38, s. 480 [Starsza księga gruntowa Wyżyny]

APGd. 300,32/46, s. 480

N.L. f. 60 [odniesienie do nowej księgi gruntowej czyli AP Gd. 300,32/46, s. 60 – patrz niżej]

Ephraim Berkholtz ein Erbe auff St. Gertrudis Hospitals Grunde gelegen, durch Kauff überkommen.

 

Den Juni 1, 1725 

Są też niewyraźne zapisy w kolejnych wersach – na razie nie odczytane 

Tłumaczenie:

Ephraim Bergholtz, jedna działka dziedziczna (Erbe) na gruntach Szpitala św. Gertrudy, przejęty przez zakup

dnia 1 czerwca 1725

_____________________________________

Dokument nr 2 – APGd. 300,91/1, s. 276 [sprawy artylerzystów Garnizonu Gdańskiego]

APGd. 300,91/1, s. 277

Act : d : 1. Mart. 1788 

(...) Wann nun Comparenten diesehalb demüthigst gebeten, daßes ihrem vergönnet worden möge, zu einigen Beweise ihrer Erkenntlichkeit das Petershagen Fol. 60. B. auf St. Gertrudis Hospitals Grunde gelegen, und auf des Christian Tolkien Namen verschrieben stehende Erbe, wie auch den […???…] Grundbrief d. d. 8. October 1762. dazu gehörigen Platz auf ihren Schwiegersohn Joh. Carl Bergemann per donationem transferiren zu kömmen, besonders, da sie selbst bemeldtes Erbe mit den nöthigen Reparaturen zu versehen nicht Stande, auch vorgenannter ihr Schwiegersohn Johann Carl Bergemann auf unverwähnten Platz […???…] für sein Geld ein Erbe erbauet habe. (...) 

Tłumaczenie: 

Akt z 1 marca 1788

(...) Ilekroć tu obecni z pokorą prosili o to, żeby mógł im przysługiwać spadek opisany jako Petershagen Fol. 60. B. leżący na gruntach Szpitala św. Gertrudy, i działka dziedziczna zapisana Christianowi Tolkienowi, a także własność opisana dokumentem gruntowym z 8 października 1762, należąca do ich zięcia, Johna Carla Bergemanna, otrzymana przez darowiznę, zwłaszcza, że oni sami nie byli w stanie dostarczyć odziedziczonej spuściźnie koniecznych napraw, a dodatkowo ich zięć, Johann Carl Bergemann, w innym miejscu zbudował za swoje pieniądze inną dziedziczną własność (...)

_____________________________________

Dokument nr 3 – APGd. 300,32/46, s. 60 [Nowsza księga gruntowa Petershagen/Zaroślaka]

APGd. 300,32/46, s. 60

F. 60 

Petershagen Innerhalb Letzte Gasse am Walle

(...) N. 42 [ten numer nosi na mapie Buhsego działka, na której znajduje się dom]

(...) A.L. 480 [odniesienie do starej księgi gruntowej czyli AP Gd. 300,32/38, s. 480 – patrz wyżej]

(...) B. [działka B na stronie 60]

H. Nr 18 [numer hipoteki]
H. Nr Petershagen 28 [nr domu na mapie Buhsego, dziś Kaznodziejska nr 30]

1762 [?] Ephraim Bergholtz [?] ein Erbe auff St. Gertrudis Hospitals Grunde gelegen

1790, den 27. Februar
Johan Carl Bergemann
...tz [?] Abteilung von dem Artillerie Commissariat 1 März 1788

Herr [?] Samuel Ludwig Majewski, Pastor zu St Peter und Paul ... [nieczytelne; pomożecie?]
27 Februar 1790 ...

1810 Maria Dorothea, Ernst Friedrich, Anna Maria Elisabeth, Caroline Barbara, Anna Juliana, Johann Erdmann und Florentine Wilhelmine Kibbe, Christian Zobel haben conjunktive [together = razem] auf obiges Erbe eine Versicherung [here: a loan = poźyczka] zu 40 Gulden und 12 Groschen zur Verzinsung […?...] der erste März 1811 ist der erste halbjährliche Zins fällig, gerechnet ab dem 1. September 1810 

Die Wittwen [lub Pupillen] Casse des  hiesigen Kürschner Gewerks hat auf obigem Erbe 500 fl.
zu Pf[ennig]zins und den 1ten. Juni k[unftigen] J[ahres] ist d[er] 1ten h[alb]j[ährliche] Z[ins]
f[ällig] zu 5 pC. Wesfalls auch das Debitoris  sämbtliches ubrigen Vermögen mithaftet.
Act[um] den 1 Decbr. [???] 1810

Tłumaczenie: 

Zaroślak Wewnętrzny, ulica Poślednia [dosł. Ostatnia przy Wale]

Działka nr 42, stara księga, s. 480, dom nr 18, dom nr Zaroślak 28

1762, Ephraim Bergholtz, jedna dziedziczna działka na gruntach należących do Szpitala św. Gertrudy

1790, 27 lutego
Johann Carl Bergemann
darowizna [?] w wydziale Komisariatu Artylerii z 1 marca 1788

Pan Samuel Ludwik Majewski (*), pastor w kościele śś. Piotra i Pawła ... 27 lutego 1790

1810 ... Christian Zobel ...
Kasa wdowia tutejszego cechu kuśnierzy ma na tej nieruchomości 500 florenów czynszu, a półroczny czynsz płatny od 1 czerwca przyszłego roku wynosi 5%. Uwzględnione są również inne aktywa dłużnika. 

(*) Pastor Majewski, dysydent religijny z Gdańska, to kolejny herrnhucki trop w moich badaniach nad rodziną Tolkienów!

_______________________________

Podsumowanie – historia działki nr 42 (Letzte Gasse nr 28)

1725 – Ephraim Bergholtz, grenadier gdański zakupuje działkę należącą do Szpitala św. Gertrudy
1762 – drogą dziedziczenia (?) przejmuje ją córka Ephraima, Euphrosina i jej mąż, artylerzysta Christian Tolkien
1788 – drogą darowizny przejmuje ją zięć Christiana Tolkiena, artylerzysta Johann Carl Bergmann

1790 – działkę zakupuje reformowany pastor kościoła śś. Piotra i Pawła, Samuel Ludwig Majewski

1810-12 – działkę zakupuje artylerzysta Christian Zobel i jego rodzina