Dom Tolkienów – ciąg dalszy badań

Podczas ostatniej wizyty w Archiwum Państwowym w Gdańsku odkryłem pewien bardzo ciekawy dokument. Jest to APG 98/11734 czyli księga gruntowa z zespołu akt Sądu Obwodowego w Gdańsku (APG 98), opisana jako Grundbuch, Blatt 18. Jak wpadłem na pomysł poszukania naszego domu w tym dokumencie? Otóż w księdze adresowej z poł. XIX w. widzimy, że nasza nieruchomość przy ulicy Petershagen, And der Radaune nr 28 (dawny numer 12) ma hipotekę numer 18. Miałem przeczucie, że znajdę ten dom w zbiorze APG 98 pod tytułem "Bl. 18". I trafiłem! Wyobraźcie sobie moją radość, gdy na pierwszej stronie dokumentu zobaczyłem opis domu, a na kolejnych stronach nazwiska Bergmanna, Zobela czy Majewskiego (o czym pisałem wcześniej).

Książka adresowa, która była kluczem do znalezienia dokumentu APG 98/11734

Na stronie tytułowej tego dokumentu w poszycie z początku XIX wieku znajduje się opis domu:

Grundstück, welches aus einem massiv erbauten einen Stock hohen Hause mit zwei Wohnungen besteht

co oznacza zapewne:

'Działka [budowlana], która składa się z jednego murowanego [nie szkieletowego] jednopiętrowego domu z dwoma mieszkaniami'

Wstępna analiza pisma pozwala mi stwierdzić, że księgę w tej formie i z tą inskrypcją na stronie tytułowej założono w latach 1790–1803. Zobaczmy wpis dotyczący przejęcia własności przez Johanna Carla Bergmanna (zięcia Christiana Tolkiena) oraz Christiana Zobla:

Pierwsze zapisy z księdze gruntowej APG 98/11734

Kolejne zapisy z księdze gruntowej APG 98/11734

Część poświęcona hipotece i nazwisko znanego herrnhuckiego i kalwińskiego kaznodziei
Majewskiego

Będzie co analizować przez najbliższe tygodnie, bo w księdze znajdujemy całą historię nieruchomości aż do powstania obecnej kamienicy (w której 15 sierpnia wieczorem robiliśmy wizję lokalną z panią Krystyną Ejsmont; udało nam się dzięki serdeczności mieszkańców wejść do piwnic, żeby sprawdzić, czy nie pochodzą one z czasów poprzedniego budynku; zidentyfikowaliśmy cegły, które zapewne pochodzą z dawnej, XVII- lub XVII-wiecznej piwnicy!). Widać tam, jak kamienica znalazła się w rękach kasy wdowiej cechu kuśnierzy, widać też moment, gdy pastor Majewski wziął kredyt na hipotekę tego domu. Można określić, że właścicielami domu byli po kolei:

Ephraim Bergholtz (bombardier), 1725–1762 (nie ujęty w tej księdze)
Christian Tolkien (ogniomistrz), 1762–1788 (nie ujęty w tej księdze)
Johann Carl Bergmann (ogniomistrz, stolarz), 1788 (1790) – 1804
Christian Zobel (wolny rzemieślnik), 1804–1814
Kasa wdowia cechu kuśnierzy, 1814–1851
wdowa Masuck, po rzeźniku Carlu Masucku, 1851–1887
Albert Matriciani, 1887–1899
August Schmidtke, 1899–1901
Erich von Heyne, 1901–1903
wdowa Matriciani, 1903–1905
Gustav Piltz, 1905–1907
przebudowa w dzisiejszą kamienicę w 1907–1908 (Adolf Zarske)

Mnie dziś intryguje pewna sygnatura, która może być kluczowa w znalezieniu planu i dokładnego opisu naszego domu. Chodzi o tajemnicze oznaczenia map katastralnych (?) z planu Buhsego i z naszej nowo odkrytej księgi gruntowej:

Parzelle 119/89, Kartenblatt 8

oraz

a42

Na końcu księgi gruntowej APG 98/11734 mamy zapis, że informacje o tej parceli znajdują się w Kartenblatte nr 18 (więc chodzi chyba o naszą księgę), 42 (może chodzi o APGd 98/11775?) i 91:

Badaczy, którzy mają już doświadczenie z planami katastralnymi, z planami policji budowlanej w Gdańsku itd. Do czego odnoszą się te cyferki? Gdzie w Archiwum Państwowym szukać takiego dokumentu?