Mój wielki dobroczyńca, prof. Szarszewski z Gdańska, przysłał mi bardzo dokładne fotokopie dwóch kolejnych spisów obywateli. Tym razem jest to APG 300,31/103-104 czyli księgi dla Starego Miasta z 1770. I oto mam troszkę detali dotyczących ważnych dla Tolkienów w Gdańsku osób. Przypatrzmy się uważnie tym wpisom:
APG 300,31/104, str. 12
Johann Carl Bergmann urodzony w Gdańsku, w 1770 jako "Handwerks Bursche" ('chłopak rzemieślniczy') u mistrza stolarskiego i mieszczanina o nazwisku Leonhard Schwemmer z ulicy Tischlergasse (Stolarskiej) nr 30 (stara numeracja). To ponad wszelką wątpliwość Johann Carl Bergmann (1743-1813), mistrz stolarski i były artylerzysta, przyszły mąż Renaty Eleonory Tolkien, siostry "Londyńskich Braci", z którą ożenił się w 1774 roku (wtedy występuje już jako czeladnik stolarski) i z którą spoczął na cmentarzu przy kościele św. Bartłomieja. Więcej o nim tutaj, tutaj i tutaj.
APG 300,31/103, str. 157
Johann Carl Bergeman, urodzony w Gdańsku w 1718 (?) i ochrzczony w kościele św. Bartłomieja. Czyżby ojciec naszego Johanna Carla Bergmanna, związanego z rodziną Tolkienów? Ten wpis pokazuje, jak trzeba uważać z tak popularnym nazwiskiem jak Bergmann/Bergeman. Stary pan Bergeman może być rzeczywiście rodziną młodszego Bergmanna, bo tamten wyraźnie związany był z kościołem św. Bartłomieja, przy którym został też pochowany. Kościół św. Bartłomieja to kościół garnizonu wojskowego Gdańska. Z wpisów wynika, że stolarz Bergmann był jednocześnie artylerzystą (pamiętajmy, że kuśnierz Michael Tolkien był jednocześnie porucznikiem gdańskim).
APG 300,31/103, str. 150
Benjamin Sonnenström z Kumstgasse nr 8 (stara numeracja; to przedłużenie ulicy przy kościele św. Bartłomieja), mieszczanin oraz Faßbecher Meister (mistrz wytwarzający metalowe beczułki-kufelki – patrz zdjęcie). Ważna postać dla prapradziadka J.R.R. Tolkiena – Johanna Benjamina Tolkiena (1752-1819), bo to jego chrzestny (patrz tutaj), po którym Johann Benjamin otrzymał swoje drugie imię (tak często obecne w linii Profesora w Anglii – przypomnijmy, że jego dziadek to też John Benjamin Tolkien). Zawód Benjamina Sonnenströma jest dla mnie ważny przy tworzeniu kręgu rodzinnego i zawodowego Tolkienów w Gdańsku.
Jeżeli to u Sonnenströma przed 1770 terminował Johann Benjamin (przyszły londyńczyk z Saint John Street, John Benjamin Tolkien), to już wiemy, skąd u niego umiejętności w pracy z metalem. Wiemy, że w Londynie pomagał tworzyć zegary w spółce Gravell & Tolkien oraz zajmował się potem tworzeniem metalowych narzędzi. Od fassbecherów do obudowy zegara niedaleka chyba droga. A przy okazji możemy się już domyślić, że "Londyńscy Bracia" opuścili Gdańsk, bo ich ojciec, Christian Tolkien – jako człowiek urodzony w Królestwie Prus (w Krzyżborku) bez obywatelstwa gdańskiego – mógł być traktowany jak zbieg. W 1770 Prusy domagały się deportacji Prusaków do ich pierwotnej ojczyzny (stąd omawiany dokument, w którym spisano mieszkańców Gdańska z podaniem miejsca ich urodzenia), bo Król w Prusach potrzebował młodych ludzi do armii. Może Daniel i Johann Benjamin obawiali się poboru? To pasowałoby do rodzinnej legendy, że Tolkienowie uciekli do Anglii przed wojskiem pruskim.
 |
| To jest fassbecher |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz