Tolkienowie w Gdańsku byli pietystycznymi luteranami. Odkrywam teraz jednak, że na ich religijność mogli mieć też wpływ menonici (o gdańskich menonitach przeczytaj tutaj). To mogłoby tłumaczyć zbliżenie się pierwszych londyńskich Tolkienów (w tym prapradziadka J.R.R. Tolkiena) do wczesnometodystycznej wspólnoty Johna Wesleya. To może też tłumaczyć formy imion dzieci w tej rodzinie, bo:
"Menonici przywiązywali dużą wagę do znajomości Biblii i wynikających z niej nauk. Odbicie tego znajdujemy w ich imionach, wywodzących się w większości z Biblii. Na podstawie drzew genealogicznych kilku gdańskich rodzin (von Dühren, Momber, von Steen) można stwierdzić, że od XVI do końca XVIII wieku wśród mężczyzn przeważały imiona: Adam, Abraham, Bartholomäus, Christoph, Daniel, Elias, Ephraim, Hans (Jan), Jakob, Martin, Nikolaus, Paul, Peter, Robert, a wśród kobiet: Anna, Catharina, Christina, Eva, Florentina, Maria, Sara." (Gedanopedia)
 |
| Daniel Chodowiecki, "Gdański bankier mennonita" (źródło: Gedanopedia) |
Żoną Michaela Tolkiena, gdańskiego mistrza kuśnierskiego, była Euphrosine z domu Matthießen (inne formy: Matthies, Matthiessen). Rodzina Matthießen to rodzina gdańskich menonitów (o nazwiskach gdańskich menonitów tutaj). Jako chrzestni dzieci Michaela Tolkiena występują nie tylko Matthießenowie, ale też inne rodziny mennonickie, np. Zachariasowie.
W moich badaniach #TolkienAncestry kształtuje się nowa teoria: Matthiessenowie – mennonicka rodzina garbarzy nie może - z przyczyn prawnych (mennonici byli na marginesie życia obywatelskiego w Gdańsku) - kupić domu w Gdańsku. Jak wiele innych rodzin menonickich, oddaje rękę jednej ze swoich córek luterańskiemu czeladnikowi Michaelowi Tolkienowi z Prus Wschodnich, obywatelowi miasta Gdańska, a w ten sposób Michael zdobywa fundusze na dom i warsztat, zaś Matthiessonowie mogą upłynnić kapitał (o podobnym procederze czytamy w Historii Gdańska..., t. III/1, str. 642). Dzieci Michaela i Euphrosyny wychowywane są w duchu luterańskiego pietyzmu, a jednocześnie menonickiego pacyfizmu i nonkonformizmu. Wychowani w tym duchu londyńscy bracia – Daniel i Johann Benjamin – uciekają przed pruską służbą wojskową do Londynu, a tam przyłączają się do protometodystów pod wodzą Johna Wesleya.
Wciąż bardzo trudno ustalić mi gdańskie losy Daniela Gottlieba Tolkiena (który później stał się bogatym londyńskim kuśnierzem) oraz Johna Benjamina Tolkiena (który później stał się londyńskim zegarmistrzem z problemami finansowymi). W źródłach prawdopodobnie natknąłem się jeden raz na ich ojca, Christiana Tolkiena. Jest on ojcem chrzestnym najstarszej córki Michaela Tolkiena, a jednocześnie zapewne bratem gdańskiego kuśnierza:
Spotykamy w tym dokumencie również Daniela Matthiesa i jego żonę, Elisabeth. Daniel Matthies jest być może bratem Euphrosyny (która w innych wpisach kościelnych figuruje jako Euphrosyna, z domu Matthiessen).
Ostatnia pewniejsza data związana z Christianem Tolkienem z Gdańska to lata 1746-47, gdy miał się urodzić jego syn, Daniel Gottlieb. Być może człowiek ten przedwcześnie umarł, a zaadoptowali go Michael i Euphrosyna. Być może jego matka nie była znana i dlatego Daniel w Anglii podał Euphrosynę jako swoją matkę. Jednocześnie jako ojca wymienił Christiana. Wątła teoria, ale tylko tyle w tej chwili mogę wywnioskować na podstawie dokumentów.
W moich badaniach #TolkienAncestry kształtuje się nowa teoria: Matthiessenowie – mennonicka rodzina garbarzy nie może - z przyczyn prawnych (mennonici byli na marginesie życia obywatelskiego w Gdańsku) - kupić domu w Gdańsku. Jak wiele innych rodzin menonickich, oddaje rękę jednej ze swoich córek luterańskiemu czeladnikowi Michaelowi Tolkienowi z Prus Wschodnich, obywatelowi miasta Gdańska, a w ten sposób Michael zdobywa fundusze na dom i warsztat, zaś Matthiessonowie mogą upłynnić kapitał (o podobnym procederze czytamy w Historii Gdańska..., t. III/1, str. 642). Dzieci Michaela i Euphrosyny wychowywane są w duchu luterańskiego pietyzmu, a jednocześnie menonickiego pacyfizmu i nonkonformizmu. Wychowani w tym duchu londyńscy bracia – Daniel i Johann Benjamin – uciekają przed pruską służbą wojskową do Londynu, a tam przyłączają się do protometodystów pod wodzą Johna Wesleya.
Wciąż bardzo trudno ustalić mi gdańskie losy Daniela Gottlieba Tolkiena (który później stał się bogatym londyńskim kuśnierzem) oraz Johna Benjamina Tolkiena (który później stał się londyńskim zegarmistrzem z problemami finansowymi). W źródłach prawdopodobnie natknąłem się jeden raz na ich ojca, Christiana Tolkiena. Jest on ojcem chrzestnym najstarszej córki Michaela Tolkiena, a jednocześnie zapewne bratem gdańskiego kuśnierza:
 |
| Księga chrztów Kościoła Mariackiego w Gdańsku, 13.10.1744 (źródło: mikrofilm Mormonów) |
Spotykamy w tym dokumencie również Daniela Matthiesa i jego żonę, Elisabeth. Daniel Matthies jest być może bratem Euphrosyny (która w innych wpisach kościelnych figuruje jako Euphrosyna, z domu Matthiessen).
Ostatnia pewniejsza data związana z Christianem Tolkienem z Gdańska to lata 1746-47, gdy miał się urodzić jego syn, Daniel Gottlieb. Być może człowiek ten przedwcześnie umarł, a zaadoptowali go Michael i Euphrosyna. Być może jego matka nie była znana i dlatego Daniel w Anglii podał Euphrosynę jako swoją matkę. Jednocześnie jako ojca wymienił Christiana. Wątła teoria, ale tylko tyle w tej chwili mogę wywnioskować na podstawie dokumentów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz