Rewelacja! | Widok wsi Tolkienów z XVI wieku

To niezwykłe odkrycie! Dzięki pomocy Krystyny Jarosławskiej, badaczki dziejów Zakonu Krzyżackiego, udało mi się dotrzeć do unikalnej mapy wsi Globuhnen. Mapa pochodzi z XVI wieku i ukazuje stosunki gruntowe między Globuhnen i majątkiem Kusitten, które oddziela rzeczka Pasmar. Mapa znajduje się w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz v w Berlinie (sygn. EM 17g Nr 21c). Autor mapki narysował (zapewne "z natury") obie osady wśród morenowych nierówności, z dwuspadowymi dachami z charakterystycznymi zwieńczeniami szczytów. Jeżeli mapa pochodzi z końca XVI wieku (a jest to bardzo prawdopodobne z uwagi na formę nazwy Glabunen oraz wielkość gruntów podaną w łanach, a nie w radłach - wieś pod koniec XVI w. przeszła na prawo chełmińskie), to jeden z narysowanych domów należy do pruskiego sołtysa, Jakoba Tolkiena (zwanego też wtedy Tolkeim i Tolkeimer). Jakob był prawdopodobnie 7 x pradziadkiem J. R. R. Tolkiena. Oto sześć domów w Globuhnen. 

We wsi na przełomie XVI i XVII mieszkali: Steffen Kohl (2 łany 14 mórg, ale ze zwolnieniem z szarwarku), Peter Sanicke (2 łany 14 mórg), Jeronimus Knoblauch (2 łany 14 mórg), Andreas Wick (2 łany 14 mórg), Egidus Steinknur (2 łany 14 mórg), Jacob Tolckheim(er) (2 wolne łany) oraz karczmarz Kongehl (w sumie 6 łanów).

sygn. EM 17g Nr 21c

Na mapie widzimy, że ze wsią Globuhnen sąsiadowało pastwisko dla koni należące do majątku w Cavern ("Caver(n) Roßgarten"). Konie hodowano w Globuhnen aż do XX wieku. Dobre i znane to były konie. Natangia dostarczała koni krzyżackiemu, a potem książęcemu i prusko-królewskiemu wojsku.

Ciekawie też prezentują się domy w pobliskim Kusitten:

sygn. EM 17g Nr 21c

Mnie jako tolkniętemu badaczowi Prus rysunki kojarzą się z grafikami Pauline Baynes (zilustrowała ona wiele dzieł J. R. R. Tolkiena i C. S. Lewisa). To nie dziwi, skoro Baynes wzorowała się na grafice średniowiecznej.

Hobbiton według Pauline Baynes

Jak mogły wyglądać domy w Globuhnen w XVI wieku? Oto pewne przykłady z książki Richarda Dethlefsena pt. Bauernhäuser und Holzkirchen in Ostpreußen (1911) z charakterystycznymi zwieńczeniami szczytów domów (tzw. Giebelkrönung):

Zabudowa drewniana z Mazur:

Coraz więcej wiemy o życiu przodków Profesora Tolkiena w Prusach, we wsi Globuhnen i w miasteczku Kreuzburg (Krzyżbork). W tym tygodniu w ramach funduszy mojego Patronite wybieram się do Berlina, bo udało mi się namierzyć mnóstwo nowych dokumentów z tej okolicy w XVI-XVIII wieku. Zapraszam do wspierania moich badań (tutaj)!

English summary:

This is an amazing discovery! Thanks to the help of Krystyna Jarosławska, a researcher of the history of the Teutonic Order, I was able to find a unique map of the village of Globuhnen. The map dates from the 16th century and shows the land relations between Globuhnen and the Kusitten estate, which are separated by the Pasmar River. The map is in the collection of Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin (reference number EM 17g No. 21c). The author of the map drew (probably "from nature") both settlements among moraine unevenness, with gable roofs with characteristic roof-crowns. If the map comes from the end of the 16th century (and this is very likely due to the form of the name Glabunen and the size of the land given in Huben, not in Hacken - the village passed to the Chełmno law at the end of the 16th century), then one of the houses drawn belongs to the Prussian mayor, Jakob Tolkien (also known then as Tolkeim and Tolkeimer). Jakob was probably 7 x great-grandfather of J. R. R. Tolkien.