Glabun, założyciel Glabūnai (Globuhnen)

Wycinek poniższej mapy z zaznaczoną wsią Globuhnen,
gdzie od XVI w. żyli sołtysi Tolkienowie

Znakomita mapa osadnictwa w XV w. w powiecie iławsko-pruskim
Źródło: "Altpreussische Forschungen", 3. Jahrgang 1926, H. 1, 2

Od dawna szukam założyciela wsi Tolkienów i jej zapewne pierwszego pruskiego sołtysa, czyli po prusku wurszaita - wārskaits. Chodzi o wieś Globuhnen, czyli zapewne po prusku Glabūnai (Głabuny, nazwa rodowa od imienia Głabun. Grasilda Blažienė w Baltische Ortsnamen in Ostpreussen tłumaczy Glabūn-, Glabune jako pruskie 'opiekun', 'ktoś, kto otacza opieką, przytula'; por. prus. glabāni 'pieszczota', glābtun 'objąć, uścisnąć'). Mini monografia tej wsi znajduje się już na blogu (tutaj), ale na potrzeby mojej monografii rodu Tolkienów napisałem już dość spory rozdział na temat jej dziejów (tę książkę planuję wydać w 2022).

I oto w moim ulubionym zbiorze wyroków sądu ziemskiego z Bartoszyc, czyli w Ordensfoliant 86 (patrz tutaj) na karcie 11r znajduję chyba mojego Glabuna:

OF 86/11r

Czytamy tam, że około 1400, w czasach, gdy komturem Bałgi był Ulrich von Jungingen (komturem bałgijskim był w latach 1396-1404), przedstawiciel lokalnego pruskiego rycerstwa, Martin Sparwein pożyczył pewnemu Glabune 24 marki. Z tego długu Glabune musiał płacić odsetki w wysokości 2 marek rocznie. W ten sposób powszechnie obchodzono kościelny zakaz lichwy.

Na kolejnych stronach, w dalszych dziesięcioleciach XV w. spotykamy wyroki dotyczące potomków Glabuna:

• Thomas Glabunen (OF 86/12 Ulrich von Jungingen 1396-1404)
• Hanus Glabunen (OF 86/13 Petzkendorff 1396-1404)
• Caspar Glabonen (86/17 1418, OF 86/42, 1443)

Ten ostatni to Caspar Glabune – rycerz, tzw. Landesritter, a także od 1453 bałgijski sędzia ziemski (Landrichter des Gebietes Balga); występuje w dokumentach w 1421 (wraz z przedstawicielami rodu Tolk von Merklichenrad, z Kunze Tolk i Peterem Powerse, OBA nr 3537), jako jeden z ehrbaren Leuten und den Freien w 1442 (wraz z Filipem z Bezled, OBA nr 8049), w 1447 (OBA nr 9297). W 1452 w dokumencie razem z Mattisem Tolkynen (Töppen III, 683 [427]). Patrz też OBA nr 12849, Toeppen IV, 345). 

 

Ja wprawdzie dziś nie łączę Tolkienów (< Tolkeim) pruskich sołtysów (wurszaitów) wsi Globuhnen z rycerzami Tolk von Merklichenrad (inaczej Tolkyn, Tolkien), ale ten wątek Glabunowy, jest łącznikiem, który daje do myślenia. Sparweinowie byli kuzynami rycerzy Tolk.

Ród rycerski Tolk von Merklichenrad (inaczej Tolkyn, Tolkien) wymarł w XVI w., a jego spadkobiercami zostali rycerze von Tettau. 

 

Edit: Dzięki mojej dobrodziejce, Krystynie Jarosławskiej i dokumentom, które mi dostarczyła, można chyba łączyć naszego Glabune z osobą komornika bartoszyckiego Glabune ("Glabune, Kämmerer zu Bartenstein") z OBA nr 1134 z roku 1386.