„Hobbit abo tam i nazod”. Hned!

Grzegorz Kulik (ur. 1983 w Bytomiu) jest znanym górnośląskim tłumaczem i popularyzatorem śląskiej mowy. Jest też blogerem, youtuberem, laureatem Nagrody im. ks. Augustina Weltzla "Górnośląski Tacyt". Zapraszamy Was na jego niezwykłą stronę internetową - Silling - gdzie znajdziecie zbudowany przez Grzegorza Kulika korpus śląskiej mowy, translator, słownik górnoślązczyzny, programy i nakładki dla użytkowników godki, książki przetłumaczone na ten dialekt. Oto, co sam Kulik pisze o Sillingu:

Silling chce wkludzić ślōnsko godka do świata nowych technologiji. Jak jynzyka niy ma we formie cyfrowyj, to straci sie warcij, aniżeli kożdy inkszy. Silling je ôddany wolnymu ôprogramowaniu i ślnskij godce. Dostymp do ôbōch winiyn być prosty i darmowy. Na strōnie idzie znojś katalog ôprogramowanio po ślōnsku, Korpus Ślōnskij Mŏwy i translatōr polsko-ślōnski i ślōnsko-polski.

Ostatnie, przełożone przez Grzegorza Kulika książki po śląsku to Niedźwiodek Puch (patrz tutaj) oraz Alicyjo we Kraju Dziwōw (patrz tutaj). Zapraszamy też na stronę osobistą Grzegorza - tutaj.

 

Wczoraj, w ostatnim dniu kwietnia 2021 Grzegorz ogłosił na Facebooku nowy translatorski projekt, w którym troszkę mu pomagam od jakiegoś czasu. Chodzi o uzgodniony z Tolkien Estate przekład Hobbita J. R. R. Tolkiena na śląską mowę! Mam wielki honor być konsultantem merytorycznym tego przekładu. Jak zobaczycie niżej, autor przekładu idzie śladem przekładów czeskiego i niemieckiego, a także pierwszego Łozińskiego. Oto początek Hobbita w przekładzie Grzegorza Kulika. Na razie nie znamy daty wydania tej książki.

We jednyj norze pod ziymiōm miyszkoł sie hobbit. Niy we ôszkliwyj, czornyj, mokryj norze, połnyj kōnckōw glizdōw i smrodu, ani we suchyj, guzyj, pioszczystyj norze, co w nij niy ma na czym siednōńć ani jeść. To była hobbicio nora, a to ôznaczo kōmfort.

Dźwiyrze miała perfekt ôkrōngłe choćby ôkynko na szifie, pōmalowane na zielōno i ze żōłtōm mosiōnżnōm gałkōm na samym postrzodku, co sie blyszczała. Ôtwiyrały sie do antryja, co bōł jak tunel: moc kōmfortowy tunel bez dymu, ze boazeryjōm na ścianach i ze kachlami i tepichami na zolu społym ze polerowanymi stołkami i siyłōm hokōw na huty i mantle, bo hobbit mioł rod gości. Tunel kryńciōł sie i kryńciōł, i szoł blisko, ale niy cołkym prosto do zbocza wzgōrza – Kopca, jak je nazywali ludzie bez moc mil naôbkoło – i połno małych dźwiyrzi sie z niego ôtwiyrało, nojprzōd z jednyj strōny, a potym z drugij. Do hobbita niy było mowy ô łażyniu na wiyrch: sypialki, łaziynki, pywnice, kōmory (siyła ich), garderoby (ôn mioł cołke izby ino na ôblyczynie), kuchnie, jadalnie, wszyjske były na jednym sztoku i naprowda we tym samym przechodzie. Nojlepsze izby były z lewyj strōny (jak sie wchodzi), bo ino te miały ôkna, głymboko wprawiōne ôkrōngłe ôkna, co idōm na zygrōdka i łōnki za niōm, co schodzōm ku rzyce.

Tyn hobbit to bōł fest bogaty hobbit, a nazywoł sie Bojtelok. Bojteloki miyszkali kole Kopca ôd niypamiyntnych czasōw, a ludzie ich mieli w zocy, niy ino bez to, iże z wiynksza byli bogaci, ale tyż skuli tego, że nigdy niy mieli przigōd, ani niy robiyli nic niyôczekowanego: Szło pedzieć, co Bojtelok ôdpowiy na kożde pytanie i ani niy trza było tego pytanio stawiać. To je historyjo ô tym, jak Bojtelok mioł przigoda i robiōł i godoł rzeczy blank niyôczekowane. Możno straciōł reszpekt ôd sōmsiadōw, ale mioł siyła profitu, ôbejzdrzicie na kōniec, czy coś zyskoł.

Matka ôd tego prawie hobbita... Ale co to je hobbit? Hobbitōw chyba dzisiej trzeba ôpisać, bo coroz mynij ich i ôni bojōm sie Srogich Ludzi, jak to na nos godajōm. To sōm (abo byli) mali ludkowie, kole połowy naszego wzrostu, i myńsi jak brodaci Karłowie. Hobbicio niy majōm brōd. Mało abo nic niy ma w nich magije, ôkrōm tyj ôbyczajnyj, dziynnyj, co pōmogo im sie tracić cicho i wartko, jak srogi i gupi lud, taki jak ty abo jo, przichodzi szpotlawo i robi larmo jak elefanty, co je idzie słyszeć ze mile.

Czynsto majōm rube brzuchy. Ôblykajōm sie we jasne farby (nojwiyncyj w zielōne i żōłte) i niy noszōm strzewikōw, bo na jejich stopach rosnōm naturalne skōrzanne zole i rube, brōnzowe wosy, jak te na jejich gowach (ône sōm lokate), majōm duge, ôbrotne brōnzowe palce, dobrotliwe gymby, a śmiyjōm sie głymbokim, klarownym śmiychym (nojczyńścij po ôbiedzie, co go jedzōm dwa razy na dziyń, jak poradzōm). Teroz wiecie tela, że mogymy iś dalij. Tak jak żech godoł, matka ôd tego hobbita – znaczy ôd Bilba Bojteloka – to była szumno Beladōna Bierowa, jedna ze trzech pozoru godnych cer ôd Starego Biery, gowy hobbitōw, co miyszkali za Wodōm, rzyczkōm, co płynyła u stōp Kopca. Porzōnd sie padało (we inkszych familijach), iże downo tymu jedyn ze praôjcōw Bierōw musioł sie ôżynić ze jakōm rusałkōm. Toć, była to balakwastra, ale naprowda było w nich coś niy cołkym hobbitowego, a czas ôd czasu czōnkowie klanu Bierōw wandrowali i mieli przigody. Dyskretnie sie traciyli, a familijo to wyciszała, ale prowda była tako, iże Biery niy byli tak reszpektowani jak Bojteloki, chocioż na isto byli bogatsi. Niy żeby Beladōna Bierowa miała kejś jakeś przigody po wydaniu sie za Bungo Bojteloka. Bungo, fater ôd Bilba, zbudowoł dlō nij nojbarzij luksusowo hobbicio nora (i tyż we czyńści za jeji piniōndze), jako by szło znojś pod Kopcym, za Kopcym, abo za Wodōm, i ôni tam ôstali do kōńca swojich dni. Je możliwe, iże Bilbo, jeji jedyny syn, chocioż z wyglōndu i zachowanio bōł blank podany na swojigo fatra, erbnōł coś troszka radosnego ze strōny Bierōw, coś, co ino czekało na przileżytość pokozanio sie. Przileżytość niy prziszła, aż Bilbo Bojtelok niy bōł majoryntny: jak mu było kole piyńćdziesiōnt lot i miyszkoł we tyj piyknyj hobbicij norze, co ja zbudowoł jego ôjciec, a co ja żech wōm prawie ôpisoł, i podwiela niy ôsiod tak, że już miało go nic niy pōnknōńć”.