Tolkiens from Gdańsk/Danzig: a short summary

See also "Another proof..."

Before I make further attempts in my #TolkienAncestry research, I need to make a short summary about my findings.

The Gdańsk church with the Tolkien family graves

I have found many Tolkiens from the period of 1697–1821 in Gdańsk. They seem to be members of the same small middle-class Gdańsk family with East Prussian ancestry: from Tołkiny/Tolksdorf village (14th-15th centuries) and then from the Königsberg district (16th-20th centuries). My theory about their family relations is based on the comparision of the genealogical records found on the Ancestry.co.uk and in the archives. Let us see how I see it:

Michael Tolkien I
(born c. 1670, f. 1697)
(Gdańsk citizen, lieutnant)
|

Michael Tolkien II
(1708-1795)
(Gdańsk citizen and master-furrier)
= Dorothea Tolkien, née Klinckerd
|
Christian Tolkien I
(c. 1727-1772)
= Euphrosina Tolkien (c. 1727-1783)
|
three sons:
(1) Daniel Gottlieb Tolkien (1747-1813)
(2) Johann Benjamin Tolkien (1753-1819)
(3) Christian Tolkien II (1762-1821)

Michael Tolkien's (II) youngest daughter was Constantia Dorothea Übelin (née Tolkien), wife of Andreas, Niklaus Übelin's son (Niklaus Übelin is mentioned in the furrier document from 1765)

Christian Tolkien's (II) wife was Anna Elisabeth née Freyberg. They had at least three daughters: Dorothea Elisabeth Pelikan (née Tolkien, 1784–1859), Euphrosina (born 1794) and Florentina Dorothea Tolkien (1798–1803).

Of course it is possible that the relations between these persons were different (for example Daniel, Johann and Christian can also be half-brothers or cousins; Michael II and Christian I can also be brothers and not father and son). But see the repetitions of the names Michael, Christian, Dorothea and Eufrosina!

Now I am waiting for the microfilms from South Lake City with the birth records from the church of St John, Gdańsk (Johanniskirche) where probably the Tolkien brothers were baptized! The research continues...

From Tolkien Danzig to Tolkien London A picture gallery

Welcome to my picture galleries connected with the #TolkienAncestry:

Tolkien aus Danzig

The Tolkiens' Danzig

The Tolkiens' London

 

Tomorrow I set out for Gdańsk!

A fragment of Buhse's map of Gdańsk

I have already bought the tickets. Tomorrow morning I will be to the Polish National Archives in Gdańsk to check the parish books from St Katharinenkirche where there should be hidden the Tolkiens I am looking for: Daniel Gottlieb Tolkien and Johann (John) Benjamin Tolkien, the brothers who migrated to London in c. 1772. The books with baptisms are not digitalized. You need to see the microfilms. The microfilms can be also booked via FamilySearch (the Mormons). I have done it too. They should wait for me in Wrocław one day (they say it takes some time to obtain the documents from the LDS.

Keep your fingers crossed!

And I promise to take many pictures and to visit many places. I plan to be to the archives, to St Catharine, St John, St Mary, Tagnetergaße, Kürschnergaße, Breitergaße etc. I will be also looking for the stone grave plates with the Tolkien family name...

Tolkiens' graves by St Katharinen, Danzig!

Source: Ancestry.co.uk

I have probably found the relatives of Daniel Gottlieb Tolkien and Johann Benjamin Tolkien in one Gdańsk/Danzig parish! It is of course (see my earlier posts) St Catherine (Katharinenkirche) where the furrier master, Michael Tolkien was buried in 1795 (see here). I have found the Steinbuch ("Lapidarium") from c. 1815 (it is probably the index of the stone graves with the graves numbers and not the index of the death register as I thought earlier):

 

Mich[ael] Tolkin [Tolkien], no. 37 (master furrier who died in 1795?)

Frau Euph[rosina?] Tohlkin [Tolkien], no. 48 (Daniel Gottlieb's mother?)

tomb of the Tollkien family, no. 84 (it is possible that Christian Tolkien, Daniel and Johann's (?) father is buried here)

Florentina Dorothea Tolckin, no. 84

It would be wonderful to find the plan of the cemetery by St Katharinenkirche. At the moment I can show you how it looked in the Buhse's Map (1866):

Now it is unfortunately a street:

Three doors with nos. 1, 2, 3 on Buhse's Plan (1866) and the little house no. 11 on the same plan.
The car stands on the former cemetery where the Tolkien family graves were

Lektury kwietnia

Danziger Anzeigen – potrzebuję osób do pomocy!

Na razie wyczerpałem już chyba możliwości ksiąg parafialnych i stron genealogicznych. Teraz czas na czasopisma gdańskie z XVIII i XIX wieku. Tam kryją się dużo bardziej żywe informacje!

Czytam po kolei wszystkie numery pisma Danziger Anzeigen. Zacząłem od roku 1770. Jest tam mnóstwo ogłoszeń, anonsów, reklam. Całe życie handlowe i rzemieślnicze Gdańska. Królewiec, Królewiec, Królewiec. Widać, że Gdańsk w tym okresie prowadzi ożywione kontakty ze stolicą Królestwa Prus. Są też inne miasta handlowe Prus. Dużo o Anglii i towarach angielskich. Ożywione kontakty z Rosją. O, jest pierwszy kuśnierz, Andreas Tellmann z Breitengaße, który ma do wynajęcia pokoje...

Potrzebuję dwóch, trzech osób, które zechcą ze mną przejrzeć te archiwalne czasopisma! Proszę o kontakt w komentarzach. Myślę, że trzeba przejrzeć numery z lat 1772-1776 (bo w 1777 Tolkienowie są już w Londynie – ślub Johanna Benjamina). 

Czasopisma znajdziecie tutaj:

Pomorska Biblioteka Cyfrowa

"Tolkien" Antiquary in "Danziger Zeitung" (June 1808)

I have found a collection of the Gdańsk newspaper "Danziger Zeitung". In the issue #2 from 1808 (June) I have found an advertisement of the Tagnetergaße 11 antiquary of Mr Christian Tolkien (possible brother of the brothers Tolkien from London). Look what Mr Tolkien wanted to show to his clients. A lot of interesting books!

And in the next issue:

"The Old Tolkien" Crispin Tolckyn (born 1596): father of Tolkien fathers

Konradswalde (today Russian Konstantinowka) in the parish Schönwalde, 37 km east from Königsberg, East Prussia. First known information on Konradswalde in 1315. In Konradswalde we find one of the first historical Tolkiens – Crispin Tolkien (in the 17th century spelling: Crispyn Tolckyn – find note on him here):

Click to enlarge

If we compare the Tolkiens with the Tooks, Crispin Tolkien could be called the Great Tolkien, the father of fathers, the ancestor of many Tolkiens whom we meet near Königsberg from 16th to 20th centuries. He was merried two times. This is Crispin Tolkien and Dorothea née Holtz act of wedding from 6 January 1641:

Children of Crispin and Ortia Tolkien were: 1 daghter, 2 daughter, Jacob, 3 daughter, George, 3 son, Hans, Michael, Crispin, Dorothea and Leonhart. Children of Crispin and Dorothea Tolkien were: Christian, Catharina, Anna, Bartolomeus...

Olaus Magnus – wedding in the north

Post-logika

Z mądrości Profesora Tolkiena

Znalezione na Fejsie. Bardzo trafne. To, co dziś zamula umysły, umysły szukające nowej formy logiki, post-logiki...

1. Wszyscy są równi wobec prawa, ale niektóre grupy można uprzywilejować.

2. Kobiety są równe mężczyznom, ale należy stworzyć odpowiednie ustawodawstwo, aby mogły im dorównać.

3. Płeć nie powinna być kryterium przy zatrudnianiu pracownika. Pracodawca musi jednak zatrudnić określoną ilość osób danej płci.

4. Popieranie wolności słowa nie przeszkadza w pozywaniu do sądu ludzi o przeciwnych poglądach. Jest to tłumaczone „mową nienawiści”.

5. Zakaz mowy nienawiści nie chroni katolików. Wtedy jest to wolność artystyczna.

6. Dyskryminacja jest zła, chyba że dyskryminowany jest białym i heteroseksualnym mężczyzną. Wtedy nazywamy to dyskryminacją pozytywną.

7. Kobiety zarabiają mniej od mężczyzn za dokładnie tę samą pracę. Mimo to chciwi kapitaliści wolą dokładać do interesu i zatrudniać mężczyzn. Oba zjawiska należy zwalczyć.

8. Wolność osobista nie dotyczy możliwości swobodnego dysponowania własnym majątkiem.
 

9. Żeby móc pracować, trzeba mieć pozwolenie.

10. Ubóstwo da się znieść ustawą.

11. Istnieje kilkadziesiąt płci.

12. To czego nie lubimy powinno być zakazane. To co lubimy powinno być finansowane z pieniędzy podatników.

13. Bojkotujemy Kościół katolicki za dyskryminowanie kobiet i homoseksualistów. Wzywamy do tolerancji wobec muzułmanów, u których ww grupy nie mają prawie żadnych praw.

14. Parady równości, manify, marsze szmat mają za zadanie pokazać społeczeństwu, że ich uczestnicy są normalnymi ludźmi.

15. Rozbieranie się na przed kamerą to seksizm. Robienie tego samego na ulicy to walka o prawa człowieka.

16. Aborcja powinna być legalna na życzenie. Danie klapsa dziecku powinno być przestępstwem.

17. Jeśli socjalistyczne rozwiązania nie działają, to winny jest kapitalizm.

18. Wymarzonym ustrojem jest ten, który doprowadził już do śmierci milionów ludzi.

19. Prezentowanie niektórych rzetelnych statystyk, danych naukowych i faktów historycznych to rasizm.

20. Ale powielanie oświeceniowych i pozbawionych naukowych podstaw kłamstw o historii Kościoła katolickiego to racjonalizm.

21. Ludzie są wystarczająco kompetentni, aby wybierać władzę, ale nie są kompetentni, aby decydować o własnym ubezpieczeniu.

The Tolkien Family Tree on Ancestry.co.uk Why I think John B. Tolkien was born in Gdańsk

I dedicate this note to J.R.R. Tolkien's biographers: John Garth, Christina Scull and Wayne Hammond. I hope it can be of interest to you ☺

The first time I have found the information about the Gdańsk/Danzig ancestry of the Tolkien family's branch to which belonged J.R.R. Tolkien was when I joined the paid services of the Ancestry.co.uk There I found the Tolkien Family Tree made by Linda Winifred Tolkien from Brisbane, Australia. Mrs Tolkien knows that the Tolkiens came from Gdańsk/Danzig, she treats Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien as brothers. But she doesn't know that their parents were Christian and Euphrosina Tolkien from Gdańsk. I have tried to contact Mrs Tolkien...

I would like to show you the fragments of that Tolkien Family Tree which shows the Gdańsk/Danzig roots of J.R.R. Tolkien's great-great-grandfather, Johann (John) Benjamin Tolkien:

John Benjamin Tolkien as younger brother of Daniel Gottlieb Tolkien

Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien as brothers!

John Benjamin Tolkien b. 1753 and his older brother Daniel Gottlieb Tolkien b. 1747 in Gdańsk/Danzig

I would like to show you the proofs that Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien were brothers (there are still the skeptics who demand the proofs). 

John Benjamin Tolkien (father of George Tolkien, grandfather of John Benjamin, great-granfather of Arthur Reuel and great-great-grandfather of John Ronald Reuel Tolkien) was probably born in Gdańsk (German Danzig) in 1753 and he was a younger brother of Daniel Gottlieb Tolkien from Gdańsk (we have his 1794 Act of Naturalization where his birthplace is "Dantzig").

1794, The Act of Naturalization of Daniel Gottlieb Tolkien, son of Christian and Euphrosina

Both brothers were probably also brothers of Christian Tolkien, a Gdańsk antiquarian and Prussian official, who died in 1821 (he changed the family name to Tollkühn after 1812) and is buried in Gdańsk St Mary Cathedral (read about the proofs that Christian Tolkien's parents were Christian and Euphrosina Tolkien).

We have more and more proofs that J.R.R. Tolkien's great great grandfather was born in Gdańsk, Poland (in 1753 Gdańsk was the most important Baltic town in Poland during the Poland-Saxony union). Let me ennumerate them:

(1) the first Tolkiens ever found in England are Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien. Both lived in London from at least 1777 (act of marriage of John Benjamin Tolkien and Mary Warner, see here).

The first Tolkien document in London - J. B. Tolkien act of wedding. See Tolkien's signature:
Johann Benjamin Tolkien (German form Johann)

(2) Daniel Gottlieb Tolkien was a furrier in London. John Benjamin's son, George Tolkien was an apprentice of Daniel G. Tolkien in 1799 (see here).

3) John Benjamin Tolkien was Lutheran and he spelled his first name Johann (see no. 1)

4) Ann Austin, wife of Daniel Gottfried Tolkien was a witness during John Benjamin Tolkien's wedding with Mary Wall (in 1781):

5) John Benjamin Tolkien is buried close to Daniel Gottfried Tolkien; both on the Methodist graveyards in London by the City Road (see here).

Of course I am still looking for the acts of births of Daniel Gottfried Tolkien and John Benjamin Tolkien in Gdańsk (at the moment I suppose their baptisms took place in St Cathrine church in Gdańsk/Danzig)...

To be continued...

Still Unsung Heroes: The Tolkiens (1300s–2000s)

Neufahrwasser (New Port), Danzig/Gdańsk

My genealogical research entitled the #TolkienAncestry proves that the Tolkiens are like the adventurous Hobbits, the Tooks. They dream about travels and they sometimes leave the considerable comforts of home to find new people and new places. The Tolkiens come from a little village Tolksdorf/Tołkiny (in 15th c. Tolkynen), from lovely, quiet countryside of the Baltic Bartia in Prussia, and now we can find them from Canada to Germany, from the UK to Poland...

Tolkiens from Albrechtstrasse 10/6, Neufahrwasser, Danzig

In the end of the 19th century and in the first half of the 20th century in New Port of Gdańsk/Danzig there lived other Tolkiens, the Tolkien family from the working class. Let us see what the records tell about them (see another post about them).

In New Port of Gdańsk/Danzig, on Albrechtstrasse 10/6, in the working-class suburb of Neufahrwasser on 18 February 1908 died Mrs Rosaline Tolkien, née Kleist, born in 1836 in Bludau, district ("Kreis") Fischhausen, East Prussia. Her husband was a worker ("Arbeiter") Franz Tolkien born in Pillau, East Prussia in c. 1840. So both came to Gdańsk/Danzig from East Prussia, from near Königsberg where there is – as I has shown in my previous posts – the nest of the Tolkien family name. A couple was also – something typical – Lutheran.

Franz and Rosaline Tolkien had a son, Hermann Franz Tolkien (born 29 July 1867) and two daughters. One of them was Auguste Pauline who married with Mr Kasprzytzki (a Polish family name). I am going to trace this family untill today. Let me check it on Ancestry.co.uk

The address Albrechtstrasse 10 is today ul. Strajku Dokerów. And these old working-class houses still exist. Look at the photo from Google Maps:

Tolkiens from Gdańsk/Danzig are the same as Tolkiens from East Prussia?

Mr Michael Tolkien's funeral record (Gdańsk/Danzig, 29 November 1795, see here) indicates that the Tolkiens from Gdańsk had close contacts with "Preußen" or with East Prussia. Mrs Elisabeth Tolkien, née Klinckerd (another form of this Dutch family name is Klinkert) died in that region (before the partition of Poland in the years 1772–1795 Gdańsk and East Prussia were different countries, but after 1793 Gdańsk/Danzig became part of the so called Westpreußen, West Prussia) but she was buried with her husband in St Cathrine church, Gdańsk/Danzig.

The big family of Tolk/Tolkien (spelled Tolck, Tolckin, Tolckien, Tollkien, Tolkien, Tolkin etc.) lived in many places around Königsberg from at least 16th c. (read about Tewes Tolkin from 1540) near Labiau, Eest Prussia). If I want to find the direct ancestors of Mr Michael Tolkien, the citizen and master-furrier from 18th century Gdańsk/Danzig I should find rich and influential Tolkiens from the Königsberg area. And I have some candidates...

In Hans H. Diehlmann's, Erbhuldigungsakten des Herzogtums und Königreichs Preußen, 3. Teil: 1678 bis 1737, Hamburg 1992, s. 112, 247, 350 we can read about the sovereigns, the Electors of Brandenburg, and (after 1701) the Kings of Prussia, and their so called Erb-Eid or the oath of inheritance taken by the king. In 1690–1717 it was given by three Tolkiens from East Prussia:

• 14 July 1690: GOTTFRIED TOLCKIN, a citizen and malt brewer from Heiligenbeil, Balga, East Prussia ("Bürger und Mälzenbrauer in Heiligenbeil, Amt Balga")
• October 1714: CHRISTIAN TOLLKIEN, a man from Kreuzburg, Brandenburg, East Prussia ("Einwohner in der Stadt Kreuzburg, Amt Brandenburg")
  
• September/October 1717: MICHEL TOLKIHN, a citizen in Heiligenbeil, Balga, East Prussia ("Bürger in Heiligenbeil, Amt Balga")

Gottfried, Christian and Michael. Names with the meaning for us who know the Tolkiens from Gdańsk/Danzig. This is something I need to check very carefully, because it is quite possible that Michel Tolkihn is the same person as Michael Tolkien, leutnant in Gdańsk/Danzig in 1697 (see here) and Christian Tollkien may be Daniel Gottlieb Tolkien's father (and Johann Benjamin's too?).

Let me check it!

15/52 Michał Książek, Droga 816

Tajemnica Wschodu! Wschodu Polski. Trasa biegnie wzdłuż Bugu, a za Bugiem już tylko nieznane, aż po Syberię i Chiny... Co ty wiesz o życiu na wschodzie? – zdaje się pytać Michał Książek, autor znakomicie przyjętego debiutanckiego reportażu Jakuck. Słownik miejsca. W książce, którą pożyczył mi mój magister elegantiarum, Sławek Morawski, bohaterem jest tu droga nr 816 zwana "Nadbużanką. Bohaterem jest tu też polski bogaty język, skojarzenia, całe bogactwo świata, który z pozoru może się wydawać biedny, brudny, nieciekawy. Książek napisał dla nas niezwykłą książkę o Pograniczu, o spotkaniu kultur i tych kultur miłosnym i nienawistnym splocie.

Książek pisze o Polsce, którą warto poznawać, którą warto pokochać...

14/52 Marion hrabina Dönhoff, Dzieciństwo w Prusach Wschodnich

Uwielbiam książki spod znaku "podróż w krainę dzieciństwa". To zawsze dobra lektura, jasna, optymistyczna... Poza tym książki tego typu są często świadectwem utraconego czasu, jakiejś minionej epoki i zniszczonej kultury. Tak właśnie jest ze wspomnieniami hrabiny Dönhoff, niemieckiej dziennikarki i aktywistki ruchu pojednania niemiecko-polskiego po II wojnie. Pani Marion była w czasie ostatniej wojny w ruchu oporu przeciwko Hitlerowi, znała osobiście zamachowców z Wilczego Szańca, ale sama szczęśliwie uniknęła represji po ataku na Führera.

Książka opowiada o szczęśliwszych, dziecinnych latach w pałacu ojca we Friedrichstein koło Królewca, o idei pruskiego wychowania (której elementy widzę także w moim rodzinnym domu – mam dla tej metody duży respekt!), o pięknie Prus Wschodnich, a nawet w jednym miejscu o Tołkinach... Książka ma jedną wadę – jest za krótka. Dlatego dziś w BŚ odbieram kolejną pracę Pani Marion.

Polecam!

P.S. Jest jeszcze jedna wada – brak mapek, ilustracji, zdjęć rodzinnych.

13/52 Janusz Sokołowski, En ka druwei Prussai?

Nieoceniona Biblioteka Śląska i znowu unikatowa książka. W co wierzyli Prusowie (Elbląg 2007) to może nie jest monument na temat wierzeń bałtyjskiego ludu, ale przez swój charakter bardzo mnie zaciekawiła (opiera się ona na prawdziwym monumencie – na książce Łucji Okulicz-Kozaryn pt. Dzieje Prusów). Maciej Piegat przełożył bowiem popularyzatorski, naprawdę zajmujący tekst Janusza Sokołowskiego na zrekonstruowany język staropruski. W tym wypadku mamy tu żywy język nowopruski! A to jest to, co tygryski lubią najbardziej. Eksperyment językowy, romantyczna idea wskrzeszenia języka i kultury ludu, którego dziedzictwo istnieje w genach ok. 10 procent polskiej populacji. Do tego ciekawe ilustracje z dawnych hiperborejskich starodruków. Na przykład po raz pierwszy zobaczyłem drzeworyt Olausa Magnusa, który przedstawia scenę weselną u Prusów. Książeczkę wydano dzięki funduszom unijnym – to jest ta sfera działalności Unii Europejskiej, do której mam wielki szacunek. Szkoda, że książeczka jest mało znana. Żeby przedstawić Wam jej okładkę, musiałem sam zrobić fotografię. Wydawcą jest "Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania w Elblągu" – odjazdowa nazwa, prawda?

Autor pisze o tym, co i mnie coraz bardziej zajmuje – o pamięci genetycznej. Doświadczam jej w ostatnich latach tak mocno... A czytałem o niej wpierw chyba u Tolkiena, w jego Zaginionej drodze i Zapiskach Klubu Mniemań. Jakież to dziwne, że fascynacja dziełem Profesora i jego życiem, jego korzeniami, doprowadziła mnie nie tylko do odkryć spod znaku #TolkienAncestry, ale też do odkrycia w ostatnich latach (dzięki badaniom DNA i dzięki genealogii – piszę o tym obszernie na Aldrajchu) swoich własnych bałtyjskich korzeni (jaćwieskich lub pruskich), a używana przeze mnie od lat 90. specjalna runa "RD" (mojego projektu) okazuje się tak bardzo podobna do znaku polskiej szlachty o pruskich i jaćwieskich korzeniach (herbu Prus), ale też do znaku własnościowego kościoła św. Katarzyny w Gdańsku, koło którego spoczywają prochy gdańskich Tolkienów! Autor czytanej właśnie rozprawki religioznawczej pisze:

»Jako miłośnik przyrody mieszkający prawie od 40 lat w jednym z najpiękniejszych miejsc Pomezanii, Jerzwałdzie/Ziemi Gerii, coraz bardziej jestem przekonany, że w jakiś magiczny sposób przekazywane mi są ich zachowania sprzed ponad 1700 lat. Lubię codzienną kąpiel w gorącej wodzie, nasze psy i koty żyją bezkonfliktowo, królik też nie jest hodowany na ubój...«

To jest właśnie chyba to...

Praca Sokołowskiego i Piegata to przegląd różnych relacji i teorii dotyczących wierzeń i życia codziennego dawnych Prusów. Nie ma tam raczej rozbudowanego panteonu bóstw. Jest raczej wiara w to, że boskość przenika całą otaczającą nas rzeczywistość. Jest mowa o wierzeniach i obrzędach związanych ze śmiercią, jest mowa o gajach, o braku świątyń, o różnych przesądach. 

Michael Tolkien (1708–1795), "Bürger und Kürschner" from Danzig

Tolk → Tolkin → Tolckin → Tolkien → (Tollkühn)

Big discovery! I have had to change my searching method. I was looking for Tolkiens, and I should look for Tolckins! And I have found a lot of new information about Michael Tolkien (vel Tolckin) who was probably an important person for Daniel Gottlieb Tolkien (1747 Danzig – 1813 London) and it is more and more probable that he was J.R.R. Tolkien's great-great-great-great-grandfather! 

(Michael > Christian > John Benjamin > George > John Benjamin >

Arthur > John Ronald Reuel?)

My first note about this Michael Tolkien was published in December 2016 (see here). 

Matthäus Deisch z – St Cathrine Church, Gdańsk

In 1765 Mr. Michael Tolkien is mentioned as "Älteste des Erbgewerks der Kürschner in der Königlichen See- und Handlungsstadt Danzig" ('Oldest of the Furrier Guild in the Royal Sea- and Tradetown of Danzig'). A furrier like Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien's son, George Tolkien! 

Now I know that he was the same Michael Tolkien who was a Danzig lieutenant in 1734.

What I found tonight is a funeral record from 1795 from St Cathrine church (Lutheran) in Danzig/Gdańsk:

Click to see in better resolution

»29 [November 1795,] Michael Tolckin Bürger und Kürschner Meister, 87 Jahr alt ist aus Schwäche gestorben gab in Danzig lag in ein eigen Grab, vor Erde Gl. 5«

Michael Tolckin (vel Tolkien as in the document from 1765) was born in 1708 and died on 29 October 1795. He was a rich man, he had the town citizenship and he was one of the main master furriers in Danzig. The Tolckin's grave is in the same church as Johannes Hevelius' tomb.

Daniel Tolkien, father of Johann Christian (Riesenburg 1811)

[dodane 4 września 2018:] Udało mi się w miarę dokładnie zrekonstruować dzieje rodziny Tollkühnów (Tolkienów) z parafii w Kwidzynie. Rodzina ta mieszkała w mennonickich wsiach Klein Grabau (dziś Grabowo, gmina Sadlinki), Stangendorf (Glina, gmina Sadlinki), Bialken (Białki, gmina Sadlinki) i Weichselburg (Wiśliny, gmina Sadlinki). Ci Tollkühnowie byli wyznania luterańskiego (nie menonickiego). Najstarszym Tollkühnem, którego spotykamy w tej okolicy był Wilhelm Tollkühn (ur. ok. 1730), syn Friedricha (ur. najpóźniej ok. 1710). W 1750 jako stolarz z ...berg wziął on ślub z niejaką Marią Preussler (?) z Grabau. Ich dziećmi byli: Wilhelm (ur. 1769), Christina (ur. 1774) i Daniel (1779–1820). Wilhelm z pierwszą żoną Anną Christiną Flatau miał co najmniej czworo dzieci (Friedricha Wilhelma, Daniela zmarłego w dzieciństwie, Johanna zmarłego zaraz po urodzeniu i kolejnego Daniela). Po śmierci Anny ożenił się z Cathariną Heuse, która urodziła mu jednego syna i trzy córki (Heinricha, Helenę Christinę, Justinę i Wilhelminę). Christina, córka Wilhelma, wyszła za mąż za Davida Schulza, a Daniel, najmłodszy syn Wilhelma został muszkieterem w VII kompanii III Wschodniopruskiego Regimentu Piechoty, który stacjonował w Prabutach. Był on też krawcem w Stangendorf. Jego żoną była Eva z domu Runge, a ich dzieci to: Johann Christian (1810–1811), cieśla Daniel (1814–?), Anna Maria (1816–1830) i Eva (1818–1821). Ta gałąź Tolkienów nie była blisko spokrewniona z Tolkienami z Krzyżborka i Gdańska, jak to wcześniej podejrzewałem, ale możliwe, że najstarszy rodem Friedrich przybył jako osadnik nad Wisłę około 1730 roku z terenu późniejszych Prus Wschodnich.

I feel that we are closer and closer to the most important discovery. I have found "new" Tolkiens in the small towns around Danzig/Gdańsk. The documents below come from a Lutheran church in Riesenburg/Prabuty (see the photo). We are looking for the family of Daniel Gottlieb Tolkien (b. 1747), Johann Benjamin Tolkien (b. 1753, great-great-grandfather of J.R.R. Tolkien) and Christian Tolkien (b. 1762, a Danzig antiquarian), and is so the finding of a Daniel or Christian or Johann is a big thrill for me. Few minutes ago I have found a very interesting person...

He is Daniel Tolkien (1811) vel Tollkühn (1810), husband of Eva, née Knage and father of Johann Christian (born 28 November 1810, died 2 July 1811). Daniel's brother (?) is another Johann Tollkühn. What is interesting Daniel is an East Prussian soldier!

Johann Christian, Daniel Tollkühn's son is born in 1810

Johann dies (1811), and details about Daniel Tolkien as a soldier

This Daniel Tolkien was born around 1785–1790 and could be a relative to our brothers (or cousins) from Danzig/Gdańsk (he could be Christian Tolkien's son!). What is most interesting he was a Musketier (Private) in the 7th Compagnie of the 3rd East Prussian Infantery Regiment. As far as I know it stayed at Riesenburg/Prabuty till the Napoleonic army retreated from Russia in 1812 and stationed also in the same place.

Even if this Daniel Tolkien was born in Danzig/Gdańsk, in 1810 this town and whole region were under the Prussian occupation (before 1772 it was Poland) and the citizens had to serve the Prussian state – also as the soldiers.

Christian Tolkien in Creuzburg, 1750? Looking for this Christian Tolkien...

Source: ancestry.co.uk

No. 69 and Elisabeth Tolkien born 1750, daughter of Gottfried Tolkien and Maria Dorothea, née Haas (you could help me to decipher what is Gottfried's profession!). But under No. 60 I can see something like:

Euphros.

(...) 

Christ. Tolkien

What does it mean? Have I found Christian Tolkien and Euphrosina, parents of Daniel Gottlieb Tolkien (1747-1813)?

The document comes from Creuzburg, East Prussia (today Sławskoje, Kaliningrad Oblast), from this Lutheran church:

Tolkiens from Danzig/Gdańsk. New discovery!

This document is a nice proof that the Tolkiens we met in Gdańsk/Danzig were in fact Tolkiens from East Prussia, from the area of Königsberg and Samland. This document tells about a Rosine Tolkien, but in my opinion it expresses the general tendention of the Tolkien family migrations: from East Prussia to Danzig/Gdańsk, Lübeck, Hamburg etc.

It is 18 February 1908 in Danzig/Gdańsk. Witnesses are: Pauline Tolkien, née Kasprzycki and ... Michaelis, née Tolkien. This is the death/funeral record of Rosine Tolkien, née Kleist (1836–1908) whose husband was Franz Tolkien. There are addresses, there is a lot of information. Can you help me to decipher this document?

Now a Tolkien from Hamburg – his father from Königsberg!

Source: ancestry.co.uk

Friedrich Wilhelm Tolkien from Hamburg. In 1899 his son, Fritz Ferdinand Tolkien was born. Friedrich Wilhelm Tolkien and his father, Friedrich Ferdinand Tolkien were born near Königsberg, East Prussia (in Cuikeim, as I can see properly – anyway in East Prussia). All Tolkien traces lead to Königsberg, to Samland, to East Prussia, don't they?

A Tolkien from Dresden? But born in East Prussia!

Source: ancestry.co.uk

Another Tolkien who lived in Dresden, Saxony but was born in East Prussia and his father was born in the nest of the Tolkiens, in Schönwalde (we meet the Tolkiens in Schönwalde since the 16th c.). This is Carl Ludwig Tolkien, born on 3 March, 1870 in Molschen, "Kreis Königsberg", East Prussia. His father was Ferdinand Tolkien from Schönwalde, East Prussia.

Tolkiens from Berlin? But born in East Prussia!

Source: ancestry.co.uk

In my research I have never met any Tolkiens from before 1800 who lived in Lower Saxony, Saxony or other parts of Germany save East Prussia and Hanseatic ports (like Danzig/Gdańsk or Lübeck). Let us look at the records of the Tolkiens from Berlin...

Year 1901, a marriage of August Gottfried Tolkien and Johanna Auguste Adersch. We can see that this Berliner Tolkien was born in 1869 in Kuikeim in East Prussia (today Bajewka, Kaliningrad). In all the documents I could find there are two main processes: (1) migration of the Tolkiens from East Prussia to the west, (2) change of the earliest form Tolkien into germanized form Tollkühn, Tolkiehn etc.

Hermann Tolkien from Königsberg, died in 1914

Source: ancestry.co.uk

Another Tolkien from the time of the Great War. Here we can read that:

Wehrm. Hermann Tolkien (6. Kompagnie) – Königsberg – was injured by accident, died in a hospital in Kulm (today Chełmno, Poland) on 11 December 1914.

Another Tolkien from East Prussia...

Gustav Tolkien (Poggenphuhl, Königsberg), slightly wounded in 1915

Source: ancestry.co.uk

As we know J.R.R. Tolkien took part in the Great War and in the Battle of Somme (1916), and came down with trench fever. Tolkien was invalided to England on 8 November 1916. In the same time another Tolkiens fought on the opposite side in the German Army. One of them was a Gustav Tolkien...

Musketier Gustav Tolkien, 1915

ancestry.co.uk presents at the moment about 400 people from Germany with the Tolkien family name. One of them is Gustav Tolkien from Poggenphuhl near Königsberg, East Prussia. He was a Musketier in the 10. Kompagnie in Reserve-Infanterie-Regiment Nr. 3., III. Bataillon from East Prussia.

The genealogical records from ancestry.co.uk prove that the Tolkien family members lived almost only in East Prussia, in small towns and villages near Königsberg before the 20th century. If today most Tolkiens (or Tollkühns) live in Hamburg and other West German towns, it is an effect of the post-war migrations from the east German provinces (like East Prussia, Pommern), now parts of Poland, Russia etc. 

Epigram pruski (1369) Podobałoby się Profesorowi

 [Źródło grafiki i informacji] 

 

Mały staropruski epigram, który mógłby zainteresować Profesora Tolkiena, gdyby miał więcej sympatii dla swojej możliwej niemiecko-pruskiej genealogii. W 1974 uczony amerykański Stephen McCluskey w rękopisie MS F.V.2 (księga o fizyce Questiones super Meteororum Mikołaja Oresme), fol. 63r, który znajduje się w bibliotece Uniwersystetu Bazylejskiego znalazł wpis studenta Prusa, który pobierał nauki na Uniwersytecie Praskim w 1369. Wpis w języku pruskim (chodzi o staropruski język z rodziny bałtyckiej). Jest to najstarsze znane zapisane zdanie w tym języku:

Kayle rekyse
thoneaw labonache thewelyse 
Eg koyte poyte
nykoyte pênega doyte

Witaj, panie!
już nie jesteś dobrym towarzyszem
jeśli chcesz pić
(ale) nie chcesz pieniądza dać.