niedziela, 28 listopada 2021

Żyjemy w Siódmej Erze Śródziemia!

Upadek Atlantydy czyli Atalantë Númenórëo

Wiecie, że według Tolkiena mamy teraz 2021 rok Siódmej Ery i że wydarzenia Pierwszej Ery dzieją się około 16 tys. lat temu?

Tę niesamowitą informację przekazuje nam Tolkien w notatce opublikowanej w Naturze Śródziemia (The Nature of Middle-earth - o książce piszę tutaj):

"Men had then existed for 448 VYs + 22 SYs: i.e., 64,534 Sun Years, which, though doubtless insufficient scientifically (since that is only – we being in 1960 of the 7th Age – 16,000 years ago: total about 80,000), is adequate for purposes of the Silmarillion, etc."

Czyli od pojawienia się ludzi w Beleriandzie (310 r. Pierwszej Ery) do roku 1960 naszej ery minęło około 16 tys. lat! To prawie idealnie wpasowuje się w inną chronologię — wg Platona Atlantyda przestała istnieć około 12 tysięcy lat temu. To prawie tak samo jak Upadek Númenoru w chronologii Tolkiena — też 12 tys. lat temu. Do tej pory znaliśmy tylko dość chaotyczne zdanie z listu Tolkiena do R. Beare (nr 211): "Wyobrażam sobie, że przerwa ta [między upadkiem Czarnej Wieży i naszymi czasami] wynosi jakieś 6000 lat: to znaczy mamy teraz koniec Piątej Ery, gdyby Ery trwały mniej więcej tyle czasu, co D[ruga] E[ra] i T[trzecia] E[ra], Sądzę jednak, że są one krótsze i w gruncie rzeczy mamy teraz koniec Szóstej Ery lub że znajdujemy się w Siódmej". Myślę, że lepszą bazą dla naszych wyliczeń jest jednak uwaga Tolkiena z Natury Śródziemia. Dlaczego? Bo mówiąc o perspektywie 16 tys. lat Tolkien myślał zapewne m.in. o uzgodnieniu Upadku Númenoru z datą upadku Atlantydy u Platona.

We wpisie Tolkien | the confirmed haplogroup is R-Y42738* (po polsku Tolkien | potwierdzona haplogrupa R-Y42738*) przedstawiłem zarys chronologii z niedokończonej powieści Tolkiena pod tytułem The Lost Road. Teraz posiłkując się fanowskim wydaniem Silmarillionu (MumakiL Fandom PresSsss) oraz Dodatkiem B do Władcy Pierścieni, podam też wiele innych wydarzeń od samego początku Dawnych Dni w systemie "przed Chrystusem" czyli "p.n.e.":

  • ok. 80000 r. przed Ch.: Przebudzenie się Ludzi w Hildórien na terenie późniejszej Mezopotamii (tak wg Tolkiena) [lub w dawnej wersji Legendarium 14350 r. przed Chr. = 1 r. Pierwszej Ery]
  • ok. 14040 r. przed Chr. = 310 r. PE: Ludzie pojawiają się w Beleriandzie
  • ok. 13805-13763 = 545-587 r. PE: Wojna Gniewu
  • ok. 13760 r. przed Chr. = 590 r. PE = koniec Pierwszej Ery: Morgoth wyrzucony poza Bramę Nocy

  • ok. 13759 r. przed Chr. = 1 r. Drugiej Ery: Budowa Szarej Przystani
  • ok. 13727 r. przed Chr. = 32 r. DE: Edainowie docierają do Númenoru
  • ok. 10418 r. przed Chr. = 3341 r. DE: Upadek Númenoru czyli Atalantë (rodzi się tradycja upadku Atlantydy oraz Potopu w kulturach laurazjatyckich)

  • ok. 10417 r. przed Chr. = 1 r. Trzeciej Ery: powstanie Arnoru i Gondoru, Królestw Na Wygnaniu
  • ok. 7398 r. przed Chr. = 3019 r. TE: Wojna o Pierścień i Upadek Barad-dûr.
  • ok. 7396 r. przed Chr. = 3021 r. TE: Bilbo i Frodo odpływają na Najdalszy Zachód. Koniec Trzeciej Ery

  • ok. 7395 r. przed Chr. = 1 r. Czwartej Ery
  • ok. 7275 r. przed Chr. = 120 r. CE = śmierć Króla Elessara

  • ok. 4300 przed Chr. (Piąta Era?) - początki cywilizacji Sumeru.

  • po 594 r. przed Chr. (Szósta Era Śródziemia) - ateński mąż stanu, Solon, uczy się wiedzy o Atlantydzie podczas wyprawy do Egiptu. Atlantyda miała upaść ponad 9 tys. lat przed jego czasami.
  • 360 przed naszą erą (Szósta Era) - Platon opisuje Atlantydę w Timajosie.
  • 6/7 r. przed Chr. (Szósta Era) - narodziny Jezusa Chrystusa. Martyrologium Romanum podaje, że Mesjasz narodził się "w szóstej erze świata" (informację tę podaje C. Hostetter w The Nature of Middle-earth, str. 402). Moje teksty o dacie narodzin Boga w Betlejem znajdziecie tutaj, tutaj i tutaj.

  • 1 r. naszej ery - zaczyna się era chrześcijańska czyli Siódma Era Śródziemia.
  • 869 r. po Chr. (Siódma Era Śródziemia) - narodziny Ælfwine
  • 915 r. po Chr. (Siódma Era) - Ælfwine wyrusza na Najdalszy Zachód.
  • 1892 po Chr. (Siódma Era) - narodziny J. R. R. Tolkiena w Dalekim Haradzie (Afryce Południowej)

Jeżeli popełniłem jakieś błędy chronologiczne, to proszę, poprawcie mnie. Analizę fragmentu chronologii z Natury Śródziemia znajdziecie tutaj: 

piątek, 26 listopada 2021

Nie jedzcie gryfów!

Gryf, "Alicja w Krainie Czarów", ilustracja Johna Tenniela

 
Stary Testament zabrania zjadania gryfów:

"Nieczystych nie jedzcie, to jest orła i gryfa, i orła morskiego, kani i sępa, i jastrzębia według rodzaju swego, i całego rodzaju kruczego, i strusia, i sowy, i łyski i jastrzębia według rodzaju swego, czapli i łabędzia, i ibisa, i nurka, modrzyka i puchacza, bąka i siewki, każde według rodzaju swego, dudka też i nietoperza" 

(Pwt 14,12-18, przekład Jakuba Wujka; zobaczcie czym zastąpiono gryfa w nowych przekładach)
 
Gryf ma dla mnie teraz szczególne znaczenie po odkryciu złotego gryfa (Gryffindor!) jako znaku heraldycznego rodziny Tolkienów (patrz tutaj i tutaj), po zafascynowaniu się symboliką gryfa jako mitycznego stworzenia z naszej swojskiej Hyperborei czyli Sarmacji (Jacek Kowalski śpiewa przecież: "Tutaj wtedy w lasach głębokich / Żyły tylko gryfy i smoki" - Psalm rodowodowy z albumu Dwie Sarmacje - tutaj) i po nazwaniu mojej nowej pięknej liry alemańskiej imieniem Gryfiny (dziękuję moim Patronom! - wciąż można pomóc sfinansować zakup tego pięknego i szlachetnego instrumentu - tutaj).
 
Moja Gryfina, dzieło Mistrza Uhliga z Lipska,
kopia liry z Trossingen (VI w.)
 
Dlaczego Gryfina? Bo pierwowzór liry pochodzi z ukochanej przez naszego Gryfa Tolkiena epoki heroicznej, z czasów Beowulfa; bo odebrałem ją w Szczecinie, mieście Gryfitów, zachodniopomorskiej dynastii herbu gryf, bo gryf to drewniany element większości instrumentów strunowych (choć nie liry germańskiej)... No i jest jeszcze nasze śląskie słowo gryfnie, które tak pięknie objaśnia profesor Kadłubek:

"Gryfny abo gryfno to je taki, to je tako, co mo w sobie coś miłego i wdziyncznego. I to sie zgodzo: bo słowo gryfny mo zwionzek ze słowym greckim charis abo łacińskim gratia, kere znaczom wdziynk, pjynkno, jakoś miło cecha. Charis to tyż je łaska i łaskawoś, jak czytomy w Ywangelji po grecku napisanyj. (...) Ale nasze ślonske gryfnie stoji tyż blisko nimieckigo greifbar, czyli taki dotykalny, co sie dobrze mieści w garści. Nimiecke greifen to 'chycić', 'brać', 'trzimać'".

Izydor z Sewilli pisał, że gryf jest emblematem Chrystusa. Zaskoczeni? Tak to tłumaczy Izydor w swoich Etymologiach:

"Chrystus jest lwem, albowiem króluje i ma siłę, jest orłem, albowiem po zmartwychwstaniu wstępuje w Niebiosa".

A czy wiecie, że gryf to istota... rodzaju żeńskiego? Więc w zasadzie jest to właśnie gryfina, bo gryf rodzaju męskiego nie posiada orlich skrzydeł. Więcej o gryfach przeczytasz tutaj.
 
Jeden z najmłodszych przedstawicieli rodziny Tolkienów we wschodniej Anglii nazywa się Griffin Tolkien...

czwartek, 18 listopada 2021

The Shire as a Free Land

Hobbiton by Roger Garland

In The Lord of the Rings in the Appendix B we can read that in 1427 of the Shire Reckoning (in the 6th year of the Fourth Age): 

"King Elessar issues an edict that Men are not to enter the Shire, and he makes it a Free Land under the protection of the Northern Sceptre

As we can read in the Tolkien Gateway (see here): 

"Free Land" was the political designation of the Shire from Fo.A. 6 (S.R. 1427).[1]

Following the re-establishment of Arnor by King Elessar in T.A. 3019,[2] the King declared that the Shire was to become a Free Land under the protection of the Northern Sceptre. Furthermore, he declared that no Men are to enter the Shire - a policy he even upheld himself.[1]

You can see that in Tolkien's world, the border is the border, and the nation has the right to defend its integrity and identity (#MuremZaPolskimMundurem #HoldTheLinePoland). Illegal immigration is prohibited. I remember this element of Tolkien's creation at a difficult time, when my country has to defend our eastern border. In Europe we are now in the situation of the Bree-folk:

The Bree-folk were sympathetic, but plainly not very ready to take a large number of strangers into their little land. One of the travellers, a squint-eyed ill-favoured fellow, was foretelling that more and more people would be coming north in the near future. 'If room isn't found for them, they'll find it for themselves. They've a right to live, same as other folk,' he said loudly. The local inhabitants did not look pleased at the prospect.

(J. R. R. Tolkien, FotR, "At the sign of the Prancing Pony")

 

The Shire map (Karen Wynn Fonstad)