Tajemnica Pastora Majewskiego Co się stało 27 lutego 1790 r.?

Kościół św. Piotra i Pawła, Der Stadt Dantzigk…, 1687

Mam nową (i jednocześnie starą) sprawę, która na pewno uda się z Wami wyjaśnić. Chodzi mi o rolę pastora Samuela Ludwiga Majewskiego w dziejach nieruchomości Christiana Tolkiena i jego następcy, Carla Johanna Bergmanna. Nie mówię już o innym marzeniu – żeby znaleźć jakiś portret tego dość znanego gdańszczanina.

O samym pastorze dużo pisałem na blogu (tutaj).

Piszę tam o testamencie Majewskiego, który udało mi się odkryć w archiwach angielskich (w transkrypcji testamentu pomoże mi Jarema Piekutowski):

Testament został spisany w Gdańsku 26 września 1800 r. i przełożono go na angielski i wysłano do Londynu (nie rozumiem jeszcze dlaczego). Z testamentu wynika, że pastor Majewski miał tylko jedną spadkobierczynię, siostrę Joannę Elżbietę, która wyszła za mąż za Bohemian Minister, czyli herrnhuckiego pastora Johanna Theophilusa Elsnera i zmarła w Berlinie (w testamencie jest też mowa o synu pastora Elsnera, pastorze herrnhuckim, Danielu Benjaminie Elsnerze). Ojciec Majewskiego, Jerzy Ernest Majewski (zm. 1757) wywodził się z rodziny Braci Polskich (czyli spadkobierców husytów – tak jak herrnhuci, czyli Bracia Morawscy) i był aktywnym działaczem Jednoty Braterskiej. Można zatem założyć, że i sam Samuel Ludwik Majewski był herrnhutem. Ciekawe, że pojawia się też nazwisko Music, które znamy z dziejów rodziny Tolkienów w Gdańsku (o ile dobrze odczytuję testament, młodsza córka Joanny Elżbiety Elsner wyszła za mąż za pana Musica, prusko-królewskiego inspektora w Poczdamie). Znany z wpisów gdańskich rodziny Tolkien Martin Musig (Music, Musich) urodził się we wsi Kolkewitz k. Chocieburza (Cottbus) na Łużycach w Saksonii i od 1753 był w Gdańsku obywatelem-kupcem. Jego brat Georg Musig był w Gdańsku od 1754 obywatelem-rzemieślnikiem jako kuśnierz. W związku z rodziną Tolkienów znajdujemy Martina Musiga i jego żonę Constantię w roku 1748 jako chrzestnych Dorothei Constantii Tolkien, córki kuśnierza Michaela Tolkiena i jego żony Euphrosiny, z domu Matthiess (innymi chrzestnymi Doroty byli: Johann Gottfried Ehwald, rektor szkoły św. Jana, którego znamy jako proboszcza Tolkienów i patrona Braci Morawskich w Gdańsku oraz państwo Lölus, którymi muszę się jeszcze kiedyś zająć). Constantia Dorothea w 1766 została żoną Andreasa Uebelina, mistrza kuśnierskiego, a ślub wzięli w kościele reformowanym św. Elżbiety (a nie w kościele luterańskim!). Martin Musig był właścicielem domu nr 5 na Biskupiej Górce od 1777 (APGd 300,32/14, str. 13).

W księdze gruntowej posesji Tolkienów/Bergmannów przy Letzte Gasse nr 28 w Petershagen Innerhalb (APG 98/11734 Grundbuch An der Radaune 28) czytamy, że właścicielami nieruchomości byli Tischler (stolarz) Johann Carl Bergemann, a po nim Arbeitsmann (tutaj: wolny rzemieślnik) Christian Zobel; patrz tutaj.

Tymczasem w tym samym dokumencie pastor Majewski występuje w dziale "Gerichtlich versicherte Schulden und andere Realverbindlichkeiten" ('prawnie zabezpieczone długi i inne rzeczywiste zobowiązania'?):

 

Księga Letzte Gasse s. 50 (fragm): No. 1 Rthlr. 100 Rubrica III. [...] Herr Samuel Ludwig Majewski Pastor zu St. Petri und Pauli hat auf obigem Erbe 400 Fl. zu Pf[ennig]zins und den 27 Aug. d. J. ist der erste Pf[ennig]Z[ins] a 5 Pr. ct. Act. d. 27. Februar 1790. Welches auf den Grunde deßelben ex decreto vom 27. Januar 1804 anhero übertragen worden.

[i dalej:]

Gegenüberstehende sub No. 1 eingetragene Einhundert Reichsthaler, in Vierhundert Gulden Danz[iger]. cour[ant]. sind von dem Predigern Majewski laut der unterm 14.st Septbr. 1801 coram Notario et testibus [przed notariuszem i świadkami] ausgestellten Cessions Urkunde an der Geschworenen-Mann [ławnik] Carl Wilhelm Meuschel [Menschel?] und von diesem wiederum laut Cession coram Notario et testibus vom 12th October 1801 an den Arbeitsmann Christian Zobel eigenthümlich abgetreten worden, welches auf der Grund der vorgedachten Documente ex decreto vom 27th Januar 1804 anhero vermerkt ist.

[ostatnia rubryka:]

Gegenüberstehende sub No. 1 eingetragene 100 rt. in Vierhundert Gulden D. c. sind dadurch, daß der Arbeitsmann Christian Zobel laut gerichtlicher Cessions-Contrakten o. d. 10. Maerz et confirm den 21 Juny 1803. Eigenthümer des verpfordeten Grundstücke geworden ist, getilgt, und deßhalb ex decreto vom 27th Januar 1804 gelöschet worden.

W innej księdze gruntowej tej nieruchomości - APG 98/8961 - czytamy, że:

Auf diesem Grundstücke hatten [?] laut Erbbuch Extrack 460 fl. zu Pfenigzins für den Verstorbenen Pastor Majewski, die an der Schuhmacher Zobel credirt [...] sollen, wovon ich jedoch uns aus der an mich von letztern etwas erfahren, das Capital selbst [...] ich auf die Gründe des Erbbuch Extract als richtig an.

_________________________________

Interesuje mnie, co Majewski miał wspólnego z tą nieruchomością. Czy po prostu zaciągnął dług na nią (ale wtedy musiałby być jej właścicielem chyba, prawda?). Czy może pomógł spłacić wcześniejsze długi? Wy lepiej znacie niemiecki ode mnie. Potrzebuję pomocy.

Co się stało 27 lutego 1790 roku?! (bo ta data jest tu chyba kluczowa)