Fritz Tolkien i jego niemieckie maszyny

Tajemnica urodzonego w 1900 Fritza Tolkiena jest rozwiązana. Znam jego ojca Rudolfa z Pillau w Prusach Wschodnich, znam jego gdański adres, mam nawet fragmenty jego pracy dyplomowej i rysunki techniczne. Materiały te znalazłem w Archiwum Państwowym w Gdańsku w sierpniu 2019 roku.

Dyplom Fritza Tolkiena (Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig)
Archiwum Państwowe w Gdańsku

Wiecie już, że Tolkienowie z Prus to były dwa rody, natangijski (do tego należeli też przodkowie Profesora J. R. R. Tolkiena z Oksfordu albo prof. Johannesa Tolkiehna z Królewca) oraz sambijski (do tego należy mój kolega, prof. Günter-Ulrich Tolkiehn z Wildau). Na razie nie umiem połączyć tych rodów, nie wiem czy w ogóle są spokrewnione, choć XVIII-wieczni Tolkienowie z Sambii i Natangii pełnili te same urzędy sołtysów i zarządców dóbr królewskich. Namawiam na badania DNA Tolkienów sambijskich, bo geny natangijskich już stopniowo poznajemy (patrz tutaj).

W XX wieku w Hannowerze istniała firma Wülfel-Pumpen G.m.b.H., produkująca między innymi pompy powietrzne typu Tolkien (niem. Bauart Tolkien). Zabawne, bo Profesor Tolkien tyle razy narzekał na świat maszynerii ("Oto obnażona tragedia i rozpacz związana z wszelką maszynerią", list nr 75), a tymczasem możecie spotkać takie pompy do wielkich maszyn, na których widnieje nazwisko Tolkien:

Pompa powietrzna typu Tolkien

Ich pomysłodawcą był dyplomowany inżynier Fritz Tolkien. Pełne jego imię i nazwisko to Fritz Rudolf Tolkien. Urodził się w wierze ewangelicko-augsburskiej 14 grudnia 1900 roku w Pillau (Pilawa) w Prusach Wschodnich. Jego rodzicami byli Friedrich Rudolf Tolkien (ur. 1863) oraz Anna Maria Beutner (ur. 1866).

Studiował w okresie międzywojennym w gdańskiej szkole technicznej ("Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig"). Potem przeniósł się do Berlina, gdzie 24 marca 1928 roku ożenił się z Margarete Anna Kessel (ur. 1903). 

Z rodziną zamieszkał w Hannowerze w Dolnej Saksonii przy Lister Kirchweg nr 18. Jego biuro techniczne znajdowało się w tym samym mieście przy Am Schiffengraben nr 10. Ogłosił wiele patentów. W 1933 na przykład patent na "Bezkorbowy rozrząd suwakowy do obustronnie działających tłokowych silników parowych bez koła zamachowego" opis patentowy nr 18936) w Rzeczpospolitej Polskiej. Tutaj znajdziecie opis jednej z jego pomp. Ostatni zapis na jego temat znajduję w książce adresowej Hannoweru z 1965 roku. Nie wiem, kiedy zmarł i czy miał potomstwo. 

Oto fragment jego życiorysu z pracy dyplomowej, przechowywanej w Archiwum Państwowym w Gdańsku:

Archiwum Państwowe w Gdańsku

Być może kiedyś zdobędę więcej informacji na jego temat...