Friedrich Benjamin Tolkien (ur. 1784) oraz Bergmannowie z Zaroślaka i... Anglii

Kościoły Tolkienów na jednej grafice: w tle Mariacki, na pierwszym planie Zbawiciela (autor nieznany)

W księgach parafialnych kościoła Zbawiciela (Salvator) w gdańskim Zaroślaku (Petershagen) znalazłem jeszcze jedno Tolkieniątko. To ochrzczony 1784 Friedrich Benjamin Tolkien, najpewniej nieślubny syn nieznanej mi jeszcze z imienia córki* Christiana i Anny Euphrosiny Tolkienów.

Sprawa wygląda tak. W sierpniu (?) 1784 ochrzczono nieślubnego Friedricha Benjamina Tolkiena (jego imiona i nazwisko oraz "nieślubność" znamy z indeksu do tej księgi parafialnej). Jego chrzestnymi są dziadkowie, Christian i Anna Euphrosina Tolkienowie (ważna wskazówka, że rodzice Londyńskich Braci żyli wciąż w 1784 i mieszkali w pobliżu Zaroślaka!). Kolejnym chrzestnym jest Johann Carl Bergmann (z innego dokumentu wiemy, że jest to stolarz), który w tym samym roku występuje jako mąż Eleonory Renaty Tolkien (Renata, 'Ponownie Narodzona' – piękne imię dla sympatyków ewangelikalizmu!) i ojciec kolejnego wnuka Christiana:

str. 166

Czyżby była to poszukiwana już dawniej przeze mnie Eleonora Bergmann, z domu Tolkien (1756-1829)? Na pewno! Johann Carl Bergmann i Eleonora Renata mieli następujące dzieci:

1. Daniel Gottlieb (?1777–) – wyemigrował za wujami do Anglii, gdzie trudnił się fachem ojca i był stolarzem
2. Carl Ludwig (1779–) – chrzestnym jest Michael Tolkien, a także Nicolas Uebelin!
3. Johann Christian (1782–) – chrzestnym m.in. Martin Jantzen (w grobie Jantzenów u św. Katarzyny spocznie ciało Michaela Tolkiena!)
4. Benjamin Ephraim (1784–) – tu chrzestnym jest znany nam Johan George Rohn! Chłopiec zmarł przedwcześnie
5. Anna Renata Adelgunda (1787–)
6. Friedrich Wilhelm (1790–) – tu chrzestnym jest znowu Michael Tolkien, David Wilhelm Zacharias, Adelgunda Euphrosina Jantzen
7. Gustav Jacob (1797–) – starsze pokolenie Tolkienów już nie żyje, ale na chrzcie obecna jest Anna Elisabeth Tolkien, żona Christiana Tolkiena, antykwariusza (opisana jest jako sprzedawczyni starzyzny ("tangenterfrau") 

str. 299 – mamy tu żonę antykwariusza, Christiana Tolkiena

Dużo ciekawych informacji o siostrze Londyńskich Braci podaje nam wpis z jej pogrzebu w 1829 z kościoła św. Bartłomieja w Gdańsku: 

Wpis z ksiąg św. Bartłomieja, który przekazuje tyle informacji!

Jest tam potwierdzenie, że w czasie pogrzebu Eleonory żyło 5 jej synów i jedna córka. Dowiadujemy się, że mieszkała przy Schüsseldamm nr 1110 (Łagiewniki) na Starym Mieście. Wiem z genealogii, że córki często mieszkały ze swoimi mężami i dziećmi blisko rodziców. Czyżby zatem domu Christiana Tolkiena należy szukać tam właśnie?

Najciekawsze rzeczy znajdują się przy opisie jej synów. Oto najstarszy, Daniel Gottlieb Bergmann był w 1829 stolarzem w Anglii (sic!). Czyżby wujowie pomogli mu znaleźć. Widać, że siostra wybrała jego imiona na cześć swojego najstarszego brata! Dwaj inni synowie – Johann Christian i Gustav Jacob zostali rzemieślnikami w Rydze.

Czyżby z nimi ruszył do Rygi Friedrich Benjamin Tolkien, nieślubne dziecko? Może to od niego pochodził nazista Karl Tollkühn, mieszkaniec Rygi z gdańskimi korzeniami – czytaj tutaj.
______________________________________________

Być może mamą naszego małego Friedricha Benjamina była pani Tolkien (1765–1830), którą pochowano przy Lazarecie. Mieszkała przy Fleischergaße nr 131. Znam ją z tego wpisu: