 |
| Wprawdzie nie Tolkien, ale schultz wsi Tołkiny w XVII wieku |
Termin prawny Köllmer dotyczy terenu Prus Wschodnich i Zachodnich w dawnym Państwie Zakonnym.
Termin köllmisch wywodzi się od niemieckiej formy nazwy Chełmna – Kulm. Prawo chełmińskie (Kulmer Recht, łac. Ius Culmense) to odmiana prawa magdeburskiego, która powstała ok. 1233 dla miasta Chełmna, a potem Torunia, używana głównie w dawnym Państwie Zakonnym. Prawo chełmińskie zabezpieczało prawa i wolności nowych gmin na terenie Prus. Zakon zatrzymywał monopole na sól, złoto, srebro, dary morza, bursztyn, łowiectwo i rybołóstwo. Osadnicy objęci tym prawem nazywani byli Köllmer lub Cölmer. Ich posiadłości nazywane były Köllmisch.
Z Köllmern powstała później warstwa właścicieli. Prawo chełmińskie uważano za lepsze od magdeburskiego – pozwalało na sukcesję i mężczyzn, i kobiet. Rodzimi Prusowie i imigranci Żmudzini, Litwini i Polacy zostali objęci innym prawem – prawem pruskim, dopuszczającym tylko męską sukcesję. Nazwano ich Libertini lub Freibauern 'wolnymi gośćmi', a wywodzili się także z Kleinadel 'drobnej szlachty'. Później utożsamiano ich z Köllmern. Podobnie młyny i karczmy wiejskie rządzone były prawem chełmiński. Tacy młynarze i karczmarze także należeli do Köllmern. W księgach i dokumentach kościelnych köllmern i freien 'wolnych' nazywało się Honestus.
Köllmer to osadnicy, którzy mogą swobodnie rozporządzać swoją własnością. Oprócz zwykłych kontrybucji, wykonywali również proste posługi rycerskie. Nie należeli do chłopów, ale byli właścicielami ziemskimi i tworzyli korporację z rycerstwem i szlachtą.
Prawo chełmińskie dawało duże korzyści i zapewniało wiele swobód, było na początku m.in. narzędziem ściągnięcia osadników niemieckich na tereny zakonu krzyżackiego. Jego łamanie przez zakon było jedną z głównych przyczyn powstania Związku Pruskiego i jego poddania się Polsce, w wyniku czego Polska odzyskała dostęp do morza w roku 1466. Landrecht z 1685 r. uznał posiadanie chełmińskiego nadania za pełną własność. W ten sposób Köllmer stał się prestiżowym tytułem, który danego właściciela stawiał wysoko ponad chłopami; Köllmer byli również reprezentowani w sejmach krajowych. Często Köllmern nazywa się Kölmische Freien w odróżnieniu od ludności pruskiej i wolnych na prawie magdeburskim.
I co najważniejsze: Tolkienowie z Globuhnen, Krzyżborka i Świętej Siekierki, czyli przodkowie J.R.R. Tolkiena byli właśnie tak określani w księgach parafialnych: Kölmische Freien. Jeszcze jeden dowód na to, że Tolkienowie nie byli z pochodzenia Prusami, a raczej osadnikami z terenów niemieckich (jak pamiętamy, protoplasta pruskich Tolkienów to rycerz Matthias Tolk von Merkelingerode z Harzu czyli Gór Smolnych w Saksonii).
Termin köllmisch wywodzi się od niemieckiej formy nazwy Chełmna – Kulm. Prawo chełmińskie (Kulmer Recht, łac. Ius Culmense) to odmiana prawa magdeburskiego, która powstała ok. 1233 dla miasta Chełmna, a potem Torunia, używana głównie w dawnym Państwie Zakonnym. Prawo chełmińskie zabezpieczało prawa i wolności nowych gmin na terenie Prus. Zakon zatrzymywał monopole na sól, złoto, srebro, dary morza, bursztyn, łowiectwo i rybołóstwo. Osadnicy objęci tym prawem nazywani byli Köllmer lub Cölmer. Ich posiadłości nazywane były Köllmisch.
Z Köllmern powstała później warstwa właścicieli. Prawo chełmińskie uważano za lepsze od magdeburskiego – pozwalało na sukcesję i mężczyzn, i kobiet. Rodzimi Prusowie i imigranci Żmudzini, Litwini i Polacy zostali objęci innym prawem – prawem pruskim, dopuszczającym tylko męską sukcesję. Nazwano ich Libertini lub Freibauern 'wolnymi gośćmi', a wywodzili się także z Kleinadel 'drobnej szlachty'. Później utożsamiano ich z Köllmern. Podobnie młyny i karczmy wiejskie rządzone były prawem chełmiński. Tacy młynarze i karczmarze także należeli do Köllmern. W księgach i dokumentach kościelnych köllmern i freien 'wolnych' nazywało się Honestus.
Köllmer to osadnicy, którzy mogą swobodnie rozporządzać swoją własnością. Oprócz zwykłych kontrybucji, wykonywali również proste posługi rycerskie. Nie należeli do chłopów, ale byli właścicielami ziemskimi i tworzyli korporację z rycerstwem i szlachtą.
Prawo chełmińskie dawało duże korzyści i zapewniało wiele swobód, było na początku m.in. narzędziem ściągnięcia osadników niemieckich na tereny zakonu krzyżackiego. Jego łamanie przez zakon było jedną z głównych przyczyn powstania Związku Pruskiego i jego poddania się Polsce, w wyniku czego Polska odzyskała dostęp do morza w roku 1466. Landrecht z 1685 r. uznał posiadanie chełmińskiego nadania za pełną własność. W ten sposób Köllmer stał się prestiżowym tytułem, który danego właściciela stawiał wysoko ponad chłopami; Köllmer byli również reprezentowani w sejmach krajowych. Często Köllmern nazywa się Kölmische Freien w odróżnieniu od ludności pruskiej i wolnych na prawie magdeburskim.
I co najważniejsze: Tolkienowie z Globuhnen, Krzyżborka i Świętej Siekierki, czyli przodkowie J.R.R. Tolkiena byli właśnie tak określani w księgach parafialnych: Kölmische Freien. Jeszcze jeden dowód na to, że Tolkienowie nie byli z pochodzenia Prusami, a raczej osadnikami z terenów niemieckich (jak pamiętamy, protoplasta pruskich Tolkienów to rycerz Matthias Tolk von Merkelingerode z Harzu czyli Gór Smolnych w Saksonii).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz